Mocht het publiek te dichtbij?

En weer ging het mis bij een autospektakel. Gisteren vielen er drie doden tijdens een auto- en motorevenement, toen een zogenoemde monstertruck bij een stunt het publiek inreed. De dodelijke slachtoffers zijn een man, een vrouw en een kind. Er raakten 23 mensen gewond, onder wie vijf zwaargewond.

Mogelijk werkten de remmen van de monstertruck niet, of bleef het gaspedaal hangen. Maar daar moet je als organisatie van zo’n evenement rekening mee houden, zegt veiligheidsdeskundige Syan Schaap. „Wanneer je weet dat je met dit soort enorme gevaartes gaat werken, moet je ook rekening houden met een technisch mankement.” Schaap is strategisch adviseur bij het Event Safety Institute, een expertisecentrum voor evenementenveiligheid. Hij zegt dat het een gebrek aan inzicht is, van zowel organisaties als gemeenten, dat de afgelopen jaren bij auto-evenementen geregeld tot ernstige ongevallen heeft geleid.

Tijdens de slotmanifestatie van AutoMotorSportief ging het mis toen de monstertruck King on Wheels van het Eurol Stuntteam over zes auto’s heenreed en niet op tijd stopte. Volgens ooggetuige Freek Lassche reed de truck scheef over de laatste sloopauto’s en remde hij niet af. Het leek zelfs alsof hij gas gaf, aldus Lassche. De truck reed tegen de dranghekken, het publiek in. „En toen was het stil.”

Meteen na het ongeluk uitten omstanders hun twijfels. Was er wel genoeg ruimte op het parkeerterrein bij de Jumbo in het centrum van Haaksbergen voor een stunt met een monstertruck, een pick-uptruck met reusachtige wielen en een vermogen van 1.500 pk? Het plein „zag zwart van de mensen” – de organisatie schat dat er tweeduizend mensen waren. Zij stonden rondom, achter dranghekken.

In de vergunning die de gemeente Haaksbergen verleende staat dat het publiek met dranghekken op tien meter afstand moet staan. Geerlof Kanis, voorzitter van Stichting Sterevenementen die het auto- en motorspektakel organiseerde, stelt dat de afstand tussen de sloopauto’s en het publiek zeker dertig tot veertig meter is geweest. Volgens hem had tien meter genoeg moeten zijn om te kunnen remmen. In de internationale regels voor zulke evenementen is sprake van een minimale afstand van dertig meter.

Kanis, gisteravond: „Wij hebben het publiek flink op afstand gehouden. Het was verantwoord. We doen zaken met professionele teams die aangeven hoeveel ruimte ze nodig hebben. Je gaat er niet van uit dat het mis kan gaan.” Juist dat is het probleem, zegt veiligheidsdeskundige Schaap. Een organisator moet er volgens hem wel van uitgaan dat er iets mis kan gaan. Als eerste moet volgens hem dan ook onderzocht worden hoe na het indienen van de vergunning beoordeeld werd of dit evenement wel plaats kon vinden op deze locatie.

Burgemeester Hans Gerritsen van de gemeente Haaksbergen en officier van justitie J. Schram wilden gisteravond tijdens een persconferentie niet ingaan op vragen over de vergunning en de omstandigheden. Justitie en de Onderzoeksraad voor Veiligheid onderzoeken het ongeluk.

Gemeenten die zulke evenementen organiseren zouden volgens Schaap van elkaar moeten leren. Nu gebeurt dat niet. Zo was er een jaar geleden een vergelijkbaar ongeluk bij een rally in Amsterdam. Daarbij kwamen een vrouw en een elfjarige jongen om het leven. Dat ongeval werd vervolgens intern door de gemeente geëvalueerd. „Daaruit volgden dus geen lessen voor de buitenwereld. Lokale overheden doen het allemaal zelf, terwijl er ook op landelijk niveau geleerd moet worden van dit soort incidenten.”

Er zijn wel internationale richtlijnen voor veiligheid bij autorally’s, maar die komen uit de branche zelf. Het zijn de organisatie en de gemeente die vervolgens moeten beoordelen hoe ze die richtlijnen toepassen in hun specifieke omstandigheden. Vergelijk het met de veiligheid van een feestent, zegt Schaap. Er zijn richtlijnen over wanneer een tent veilig is. „Maar als iemand vervolgens een tent huurt die volgens de richtlijnen is gemaakt, dan wil dat niet zeggen dat die de tent vervolgens ook veilig opzet.”

De bestuurder van de monstertruck, Mario D., werd direct aangehouden en zit nog vast. Volgens zijn advocaat Rob Oude Breuil geen amateur, zoals in sommige media wordt beweerd. Mario D. zou de enige in Nederland zijn die in dit soort monstertrucks mag rijden. „Iemand met meer ervaring is binnen onze landsgrenzen niet snel te vinden”, zegt Oude Breuil. „De man gaat het hele land door met zijn stuntshows. Dit was zijn laatste optreden van dit seizoen. In de zomer heeft hij elke week zo’n soort show. Hij rijdt al heel zijn leven met dit soort trucks.” D. was „compleet van de kaart. In shock”, zegt zijn advocaat.

In het Gelredome in Arnhem was er afgelopen weekeinde ook een evenement met monstertrucks. Uit voorzorg werden daar geen kaarten verkocht voor de onderste rijen op de tribunes van het stadion.