In de Schilderswijk zijn ze het zat

Vier demonstraties zijn er morgen in Den Haag, tegelijkertijd. Het voorlopige sluitstuk van een zomer vol spanningen in de stad, vooral rond de Schilderswijk. Bij demonstraties werden antisemische leuzen geroepen. Een confrontatie tussen IS-aanhangers en nationalisten werd ternauwernood voorkomen.

Morgen demonstreert nationalistisch gelegenheidscollectief Pro Patria voor de tweede keer tegen Nederlandse aanhangers van de Islamitische Staat. Andere groepen willen duidelijk maken dat „Nederlanders” „baas in eigen land” zijn, of juist actievoeren tegen racisme.

De betogingen zijn nu niet in de Schilderswijk. Nemen de spanningen daarmee af? En hoe heeft het zover kunnen komen?

Vanaf begin dit jaar laten jonge IS-sympathisanten zich ineens openlijk zien, vooral in de Schilderswijk. Op Twitter grappen radicalen over de ‘Islamitische Staat in de Schilderswijk’: ISIS. Toppunt is de pro-Gaza-demonstratie op 24 juli, waar met zwarte jihadvlaggen werd gezwaaid en de leus „dood aan de Joden” klonk.

Burgemeester Jozias van Aartsen (VVD) kwam in opspraak, onder meer omdat er niet direct arrestaties werden verricht.

De dag na de uit de hand gelopen demonstratie wordt de Facebookpagina ‘Pro Patria’ aangemaakt, waarop een demonstratie „tegen de ISIS-aanhang” wordt aangekondigd, „voor het reclaimen van onze wijken”. Hun demonstratie, op 10 augustus, gaat dwars door de Schilderswijk. Er lopen extreemrechtse demonstranten, ADO-hooligans, maar ook bezorgde burgers mee. De meeste wijkbewoners die de Pro Patria-mars voorbij zien trekken, reageren gelaten op leuzen als „Geen jihad in onze straat” en „Dit is Nederland, dit is Nederland”. Maar bij een koffiehuis ontstaat bijna een vechtpartij nadat jongeren terugroepen: „Allah is de baas van Nederland.” De politie komt snel tussenbeiden.

Kort na de demonstratie kondigt Pro Patria een nieuwe demonstratie aan, die van morgen. Snel daarna volgen de Anti-Fascistische Actie, de Nederlandse Volks-Unie, Muslim Defence League Holland en GeenStijl.

Terwijl vooral ondernemers in de wijk de betogingen zat zijn. Het imago van de wijk wordt geweld aangedaan, terwijl slechts een deel van de IS-aanhangers en hooguit een enkele Pro Patria-aanhanger daar woont.

Intussen speelt in die wijk – waar 85 procent van de 35.000 inwoners van niet-westerse afkomst is – nog iets anders. Een deel van de bewoners wantrouwt de politie: die zou etnisch profileren en onnodig geweld gebruiken.

Volgens onderzoek van de Leidse Universiteit en de Nationale Ombudsman is hiervan geen sprake. Maar niet alle bewoners laten zich overtuigen door hun rapporten.

Confrontaties

Dat was te zien tijdens de hardhandige arrestatie van een Nederlands-Marokkaanse jongen, twee weken geleden. Terwijl de 14-jarige in een houdgreep werd gehouden, ontstond een luid protesteerde mensenmassa. Deze week bekritiseerde de Marokkaanse ambassadeur de agenten. Volgens de politie was het geweld geoorloofd. Het OM onderzoekt de zaak.

Van Aartsen is blij dat de demonstraties nu niet meer door de Schilderswijk gaan. Hij dwong stilstaande demonstraties af op door de gemeente toegewezen plekken, buiten de Schilderswijk, om spanningen en vooral confrontaties te voorkomen.

De rechter oordeelde dat die motivering afdoende was. En zo zijn de demonstraties morgen in het centrum, op Plein 1813 en de Koekamp – waar nationalistische leuzen op een stuk minder weerstand zullen stuiten dan in de multiculturele Schilderswijk.

IS-aanhangers, Pro Patria-demonstranten en „andere lieden” misbruiken de wijk voor hun eigen doeleinden, zegt Van Aartsen. „Het wordt neergezet als een iconische rampwijk. Ik ken de wijk, en dat beeld klopt niet.”

Bij de vorige Pro Patria-mars hadden demonstranten volgens Van Aartsen „geen seconde hebben nagedacht over het belang van bewoners”. „Er was daar een spandoek: ‘de Schilderswijk is van ons’.” Dat is niet waar, zegt Van Aartsen. „De Schilderswijk is van de Schilderswijkers.”