Regio is zeer sceptisch over strijd tegen IS

In het Midden-Oosten is er weinig vertrouwen in de leiderschapskwaliteiten van de Amerikaanse president Barack Obama. Veel sunnitische landen vinden dat hij zich tot dusverre zwak en naïef heeft opgesteld in de Syrische burgeroorlog.

Ze vinden dat de opmars van de Islamitische Staat in de hand is gewerkt door de aarzeling van Obama om agressief op te treden en de gematigde rebellen in Syrië te steunen met geld en wapens. Ze weten nog goed dat Obama na de gifgasaanval in Damascus op het laatste moment afzag van luchtaanvallen op het regime van president Assad.

Deze stemming treft minister van Buitenlandse Zaken John Kerry vandaag tijdens zijn bezoek aan de regio om steun te verwerven voor de strijd tegen IS. Gisteren arriveerde hij in Irak, waar hij werd ontvangen door de nieuwe premier Abadi. Vandaag is hij te gast op een conferentie in de Saoedische stad Jeddah over terreurbestrijding.

Daar zal Kerry met de leiders van de sunnitische landen bespreken wat ze kunnen bijdragen aan de strijd tegen IS. Hoewel veel landen zich bedreigd voelen door de jihadisten, staan ze niet te trappelen om zich aan te sluiten bij de coalitie. Want daarmee helpen ze in feit Assad en Iran. Daarbij vrezen ze onrust binnen hun eigen grenzen. Veel burgers en geestelijken koesteren sympathie voor de strijd van IS. Experts schatten dat er 12.000 buitenlanders meevechten in Syrië, van wie 70 procent uit het Midden-Oosten komt.

Saoedi-Arabië heeft alvast toegezegd een militaire basis ter beschikking te stellen voor de training van gematigde Syrische rebellen. Het Saoedische koningshuis ziet de strijd tegen Assad als cruciaal onderdeel van zijn regionale machtsstrijd met Iran. De Saoediërs vrezen dat als Assad overleeft, Iran zijn invloed in de regio zal uitbreiden totdat hun sunnitische koninkrijk omringd is door shi’itische landen. Deze machtsstrijd blijft niet beperkt tot Syrië, beide landen mengen zich ook in Irak, Libanon, Bahrein en Jemen.

Toch zullen de VS achter de schermen ook met aartsvijand Iran praten. Want het land is dan wel teveel een paria om openlijk deel uit te maken van de coalitie, zijn invloed is ook te groot om te negeren. Dat is de afgelopen weken gebleken in Noord-Irak. De VS voerden luchtaanvallen uit op IS, waarna door Iran gesteunde milities gebied heroverden.

Zo fungeert IS als een soort superlijm die tijdelijk de breuklijnen in het Midden-Oosten vasthecht. Maar dit vormt een wankele basis voor een jarenlange strijd tegen een machtige terreurgroep annex protostaat.