Grootste bewonderaars van Israël komen nu van rechts

De huidige regering van Israël is vaak geneigd om kritiek van buiten af te doen als antisemitisme. Dat is in haar eigen belang en dikwijls onjuist. Maar dat betekent niet dat het nooit waar is. Het is een feit dat mensen in Europa zich veel eerder opwinden over Israëls vermeende misdaden in Gaza, om maar een voorbeeld te noemen, dan over veel erger geweld in het Midden-Oosten, gepleegd door moslims tegen andere moslims.

Hier is een reden voor. Israël krijgt tenslotte de steun van westerse landen en wordt rijkelijk gesubsidieerd door Amerikaanse belastingbetalers. De publieke opinie in Europa en de VS kan weinig doen aan het gedrag van mullahs in Iran of oorlogsmenners in Syrië, maar Israël is, als het ware, een van ons.

Hier staat iets anders tegenover. Een te enthousiaste veroordeling van Israël, en vooral de goedkope vergelijkingen tussen Israël en nazi-Duitsland, verraden namelijk een dubieus verlangen om los te komen van historische schuldgevoelens. Jarenlang moesten Europeanen zich schamen voor wat Joden is aangedaan in het verleden. Nu mogen mensen eindelijk met vreugde constateren dat ook Joden in staat zijn tot moord. Dit is onverkwikkelijk, maar niet noodzakelijk antisemitisch. Iets anders is de systematische verwarring tussen Joden en Israeli’s. Dan komt antisemitisme snel in zicht. De Britse politicus David Ward liet zich onlangs ontvallen dat „de Joden” verantwoordelijk waren voor gruweldaden tegen de Palestijnen. Dat is onacceptabel. Hetzelfde geldt voor mensen die het bestaansrecht van Israël ontkennen. De meest sinistere vorm van anti-Zionisme vinden we in linkse kringen (of wat daar nog van over is) die Israël en de VS beschouwen als de bronnen van al het kwaad in de wereld. Diegenen die de zwarte hand van Amerika achter alles zien wat er gebeurt, hebben vaak de neiging om dit toe te schrijven aan Joodse, of ‘Zionistische’ invloed.

Vroeger kwamen dergelijke samenzweringstheorieën over de corrumperende Joodse invloed in de VS voornamelijk uit de rechtse hoek. Joden golden als wortelloze kosmopolieten die geen enkele nationale loyaliteit kenden. Amerika was per definitie een wortelloze samenleving. Het sprak daarom vanzelf voor Blut und Boden-nationalisten dat het ‘Anglo-Amerikaanse’ kapitalisme, door een onzichtbare Joodse hand gestuurd, een perfide ondermijning was van de gezonde volksaard.

Dat Joden tevens werden beticht van bolsjewisme lijkt een contradictie, maar is het niet, want ook bolsjewisme was in theorie internationalistisch. Stalin was vooral een Sovjet-nationalist, en ook hij bestempelde Joden daarom als wortelloze kosmopolieten.

De gevaren van antisemitische aantijgingen tegen Israël liggen voor de hand. Het kan gemakkelijk worden gebruikt om geweld te rechtvaardigen. Want als Israël zich niet alleen schuldig maakt aan de onderdrukking van de Palestijnen, maar de bron is van al het kwaad, dan ligt het voor de hand dat het kwaad met alle middelen moet worden bestreden. Als de Israëlische strijdkrachten gelijk staan aan de SS, dan moeten daar korte metten mee worden gemaakt. En als ‘de Joden’ verantwoordelijk zijn voor wat de Palestijnen wordt aangedaan in de bezette gebieden, dan spreekt het vanzelf dat de strijd tegen ‘de Joden’, waar dan ook, gerechtvaardigd is.

Het aantal mensen in het Westen dat dit werkelijk gelooft is, denk ik, beperkt. Je kunt ze vinden in actiegroepen en op universiteiten. Zij spuien hun meningen in blogs en lopen mee in demonstraties samen met ontegenzeggelijk antisemitische islamisten. En die islamisten hebben invloed op jongeren in immigrantenwijken. Maar zij bevinden zich niet in de heersende stroom.

Samenlevingen veranderen

Er bestaat ook een heel andere kijk op Israël, die meer past bij onze tijdgeest. De grootste bewonderaars van Israël komen nu juist van rechts. Sommigen zijn leden van politieke partijen met een antisemitische traditie, zoals de Oostenrijkse Partij voor de Vrijheid; hun oudste leden waren vaak voormalige nazi’s. De leider van de Partij voor de Vrijheid, samen met Filip de Winter van het Vlaams Belang, en natuurlijk Geert Wilders, zijn graag geziene gasten in Israël, waar zij hun steun aan de bezetters van de Westelijke oever van de Jordaan met verve betuigen.

Dit is deels te verklaren door hun gemeenschappelijke strijd tegen de islam. Rechtse populisten zien de islam als de ergste bedreiging van de westerse beschaving. Het spreekt dus vanzelf dat zij de harde methodes van Israël om moslims onder de duim te houden toejuichen. Om Wilders te citeren: „Israël vecht voor ons. Als Jeruzalem valt, dan zijn Athene en Rome aan de beurt. Daarom is Israël het centrale front in de verdediging van het Westen.”

Maar de gedeelde gevoelens over de islam vormen misschien niet de enige verklaring voor de nieuwe alliantie tussen ranzige Europese populisten en Israël. Samenlevingen blijven nooit stilstaan, en Israël is sterk veranderd sinds de eerste heroïsche jaren na de stichting van de Joodse staat.

In die pionierstijd had Israël veel aanhang onder linkse Europeanen. Israël gold als een bij uitstek progressief land, geregeerd door socialisten uit Polen en Rusland. De huidige leiders in Israël, in hun woorden en gedrag, doen daarentegen meer denken aan de oude Europese antisemieten. Israëli’s hebben nu diepe wortels in hun eigen bodem. Maar het socialisme als staatsideologie heeft plaatsgemaakt voor een soort etnisch nationalisme met militaire branie.

Het is dus geen wonder dat Wilders en De Winter nu de beste vrienden zijn van Israël. En ik ben bang dat zij voorlopig de geest van de tijd mee hebben. De wereld wordt steeds meer door angstige mensen opgebroken in kleinere, meer gesloten componenten: Schots, Catalaans, Vlaams, Soeni, Sji’itisch, Koerdisch, etcetera. De internationalistische idealen van de naoorlogse jaren zijn min of meer vervlogen, en tribale etnische en religieuze sentimenten vullen het vacuüm. De ironie is nu dat Israël, opgericht door een volk dat alom werd verguisd als wortelloze kosmopolieten, nu een symbool dreigt te worden van die bedroevende tendens.