Gescreende man kan ook vies zijn

Sportvereniging Westendorp is „dringend op zoek naar vrijwilligers”, staat op de website van de Achterhoekse club. Al jaren, zegt voorzitter Henk Berkelder. Zo makkelijk is het niet een vrijwilliger te vinden. De leden zijn „allemaal heel druk”. En dan heb je de concurrentie met de fanfare en de gymnastiekclub nog, die ook vrijwilligers zoeken. Kortom: de club is allang blij als iemand zich meldt.

Dan volgt geen uitgebreide screening. Ook een verklaring omtrent het gedrag (VOG) is niet nodig, zegt Berkelder. „Dit is een klein dorp. We weten wie wat doet.” En dat zeggen veel sportclubs, blijkt uit een rondgang: we kennen elkaar, daarom screenen we niet.

Maar: ook bij de Wassenaarse hockeyclub HGC werd zo geredeneerd, terwijl hockeytrainer Luigi C. intussen jarenlang ongemerkt filmopnames kon maken in de dameskleedkamer. Honderden meisjes staan op de beelden, die C. deelde met in ieder geval twee kennissen. Vorige week werd zijn arrestatie bekendgemaakt.

In 2008 was C. al veroordeeld voor twee gevallen van potloodventen, in Katwijk en Oegstgeest. Daar wist hockeyclub HGC niks vanaf. C. bleef bekendstaan als een prima trainer.

Op veel sportclubs, waar de mensen elkaar kennen, „bestaat het idee dat men alles wel weet”, zegt een woordvoerder van sportkoepel NOC*NSF. Toch dringt de sportkoepel er bij clubs op aan om voor vrijwilligers een VOG aan te vragen. Sinds 2012 kunnen ze de kosten daarvan declareren. Ook heeft de sportkoepel een register met de namen van oud-sportvrijwilligers die zijn veroordeeld door een tuchtrechter, waar clubs namen kunnen voorleggen.

Maar de clubs twijfelen. „Ik snap dat ze het zeggen”, zegt verenigingsmanager Clementine Meermans van hockeyclub Naarden. „Maar er zijn hier wel vierhonderd, vijfhonderd vrijwilligers. Voor wie moeten we dat dan allemaal doen? Ook voor de mensen die alleen achter de bar staan? En die van de gevonden voorwerpen?”

Bij Hockeyclub Houten is een paar jaar geleden „heel bewust besloten” geen VOG te eisen, zegt voorzitter Ed Achterberg. „Dat creëert een zekere mate van schijnzekerheid. Je weet niet wat hij morgen of overmorgen gaat doen.”

Als je een VOG aanvraagt, kan daarna zelfs een veroordeling volgen. Zo had het ook in Wassenaar kunnen gaan. In 2006 begon C. als vrijwilliger bij HGC, pas in 2008 werd hij veroordeeld wegens potloodventen. De club wist van niks, omdat de rechtbank en het OM het niet doorgaven aan de club.

Dat is intussen veranderd, zegt een woordvoerder van het OM. „Er wordt meer informatie gedeeld. Als OM doen we meer betekenisvolle interventies.” Grote kans dat een veroordeling als die van C. vandaag de dag wél gemeld zou worden aan de sportclub waar hij actief is, zegt de woordvoerder.

Geeft een screening schijnzekerheid? „Het wordt nooit honderd procent waterdicht”, zegt directeur Erik Gerritsen van hockeybond KNHB. „Maar we willen er wel naar streven.” En dan hoeft heus niet iedereen een VOG aan te vragen, zegt Gerritsen. „Er is een verschil tussen degene die eens in de vier weken achter de bar staat en de trainer van een jeugdteam. Maar daarover kun je met elkaar in gesprek gaan.”

Het incident in Wassenaar heeft in ieder geval voor discussie gezorgd bij clubs. Bij sportvereniging Wassenaar, waar onder meer gevoetbald en gehonkbald wordt, komt het vanavond aan bod in de bestuursvergadering. „Ik denk dat de aandacht er nu wel goed op gevestigd is”, zegt voorzitter Jan Boerefijn.

NOC*NSF maakt, volgens de woordvoerder, „oneerbiedig gezegd” gebruik van dit incident om aan te dringen op het belang van screening. Nu vindt men het nog gedoe, of een gebrek aan vertrouwen, maar het zou de normaalste zaak van de wereld moeten worden, zegt de woordvoerder. „Als een ouder op een school gaat werken, moet die ook een VOG aanvragen, daar is het wel normaal. Dat willen we in de sport ook.”