:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2014/09/Scottish-mum.jpg)
Vandaag over een week stemmen de Schotten over onafhankelijkheid. Lange tijd wilde een meerderheid bij het Verenigd Koninkrijk blijven, maar sinds deze week is dat anders. De Yes-campagne, vóór afscheiding, speelt zich grotendeels online af - effectief, en met humor.
Het referendum werd in januari 2012 aangekondigd door Alex Salmond, de Schotse premier en voorzitter van de Scottish National Party (SNP) die streeft naar onafhankelijkheid. De SNP won in 2011 met grote overmacht de verkiezingen en beloofde toen een referendum binnen vijf jaar.
Schotland beslist al zelf over bijvoorbeeld onderwijs en gezondheidszorg, maar in Londen wordt nog altijd voor ze bepaald hoe defensie en het buitenlands beleid ingevuld worden. Ook financieel is Schotland sterk afhankelijk van het Verenigd Koninkrijk. Maar daar maakt de SNP zich geen zorgen om: bij onafhankelijkheid stromen de opbrengsten van oliebronnen in de Noordzee grotendeels de Schotse staatskas in en dat gaat de 35 miljard euro per jaar die nu nog uit Londen komt compenseren, zeggen voorstanders.
Onafhankelijkheid leek in 2012 nog niet serieus aan de orde (vier op de tien zou toen voor zijn), al schreef Stephen Noon, campagnestrateeg voor Salmonds’ SNP, destijds in een opiniestuk in nrc.next (€) wel dat het “ooit” zou gebeuren. “En ik twijfel er niet aan dat het Nederlandse volk ons, als het eenmaal zover is, met open armen zal verwelkomen.”
‘Ja’ heeft nu de overhand
Maand na maand bleven de tegenstanders in de meerderheid, maar sinds deze week is dat anders. Onderzoeksbureau YouGov peilde maandag voor het eerst meer ja- dan nee-stemmers (de 10 procent die niet gaat stemmen of nog geen keuze heeft gemaakt, niet meegeteld).
Hoe kon de stemming zo snel omslaan? Veel is te danken aan de Yes-campagne van de Scottish National Party, die bewust vooral online gevoerd wordt. Ze wilden het “van onderaf opbouwen” zei Noon (die van het opiniestuk in nrc.next) onlangs tegen NRC-correspondent in Londen Titia Ketelaar.
“Ons doel was dat je over onafhankelijkheid hoorde van je beste vriend, buurman, neef. We hadden geen controle over wat de traditionele media deden, maar als we de sociale-media-slag zouden winnen…”
Die slag winnen ze inderdaad, met hulp van bevriende organisaties of sympathisanten. Zoals in deze vine, met een verwijzing naar de Schotse dertiende-eeuwse strijder William Wallace uit Braveheart (de grap krijg je alleen mee als je het geluid aanzet):
Of door het campagnevoeren van Labour-Lagerhuislid Jim Murphy belachelijk te maken:
‘Politiek is moeilijk. Eet je cornflakes’
Vriend en vijand zijn het erover eens dat Yes de beste online strategie heeft; het nee-kamp was in eerste instantie vooral gericht op traditioneel campagnevoeren. Zo kwam Better Together (dat is de campagne van het nee-team) met dit filmpje waarin een Scottish mum aan de keukentafel wat mijmert over wat ze precies vindt, om daarna tot de conclusie te komen dat onafhankelijkheid geen goed idee is:
Het ja-kamp had weinig moeite daar gaten in de schieten. Deze geslaagde parodie kwam van Hour Schotland:
De royal baby in een kilt
Beide partijen waren op hun best toen St James’ Palace maandag bekendmaakte dat Kate, de echtgenote van prins William, opnieuw zwanger is. Komiek David Baddiel tweette:
VolgenBaddiel David Baddiel I wonder if when they conceived this one, Kate closed her eyes and thought of England without Scotland.
En deze foto van een echo van een embryo in kilt kwam vaak langs:
Volgen
I Want to Break Free
Haten de Schotten de Engelsen? Nee, dat niet. Ze worden vaak arrogant gevonden, maar er is ook liefde wederzijds. Zie Dear England: Here are 24 things we’d like to apologise for, love Scotland. Of de 27 redenen waarom Schotland de mooiste plek van het Verenigd Koninkrijk is van Buzzfeed.
Ten slotte: Sky News knutselde deze erg vermakelijke medley bij elkaar waarin we onder meer zien hoe Alex Salmond ‘I Want to Break Free’ van Queen zingt, en Cameron zich waagt aan ‘We Are Never Ever Getting Back Together’ van Taylor Swift.
Het referendum is aanstaande donderdag, 18 september. Als Schotland ‘ja’ stemt, zal het zich in mei 2016 afscheiden van het Verenigd Koninkrijk.
Met medewerking van Titia Ketelaar.