De kleursensatie van Struyckens vierkanten

Hij gaf zijn tentoonstelling een strijdbare titel: RGB exit. Al een halve eeuw doet Peter Struycken (1939) op een systematische wijze onderzoek naar kleuren, vormen en processen. Daarbij maakte hij als een van de eerste kunstenaars gebruik van computers. Maar anders dan vaak is verondersteld, heeft Struycken de computer nooit gebruikt om de kleuren voor zijn abstracte kunst te berekenen. De kleuren koos hij altijd zelf, op het oog, op het gevoel. Met de titel van zijn expositie geeft hij lucht aan zijn ergernis over de dominantie van RGB, het systeem voor beeldschermkleuren.

Bij Andriesse•Eyck, de nieuwe fusiegalerie van de oudgedienden Paul Andriesse en Zsa-Zsa Eyck, presenteert Struycken zeventien nieuwe tweeluiken. Doeken van 60 bij 60 centimeter waarmee hij kleurverhoudingen onderzoekt. Op elk tweeluik bracht hij steeds zes kleuren aan, op het ene doek verdeeld over een raster van 36 vierkanten, op het andere over 25 vierkanten.

De kleurverdeling is aan strikte regels gebonden. Alleen dan is het volgens de kunstenaar mogelijk om de dingen die wij met onze zintuigen kunnen registreren een ervaring of beleving te laten zijn. Op de doeken met 36 vierkanten raken de vlakken met een gelijke kleur elkaar nergens. Op de andere doeken is de kleurverdeling ongelijkmatig en ontstaan figuren door aan elkaar grenzende vlakken met een zelfde kleur. Vier geschakelde geel-groene vierkanten, het voelt opeens als een heel verschil. Die kleursensatie kan nog worden versterkt, stelt de kunstenaar, door de doeken in verschillende ruimtes op te hangen.

Het kostte Struycken ruim twee jaar om de ruim honderd kleurtonen voor zijn tweeluiken te mengen. Ook omdat hij daarmee begon op Curaçao, waar hij deels woont, en hij later in Nederland constateerde dat het licht en dus de kleuren hier anders zijn.

Ook bijzonder: voor het eerst in vijftig jaar heeft Struycken zijn werken weer met de hand uitgevoerd. Zonder hulpmiddelen schilderde de 75-jarige zijn vierkanten – rechtere lijnen makend dan Mondriaan.