Voetbaldiplomatie: lekker informeel zakendoen rond het grote scherm

Dwars op het balkon van het achttiende-eeuwse gebouw van het Nederlandse consulaat in Istanbul hangt een groot oranje spandoek: ‘Holland = soccer = innovation’. Het gazon achter het pand heeft te lijden gehad onder het WK en de fanatiek bedreven „voetbaldiplomatie”, zoals minister Timmermans van Buitenlandse Zaken (PvdA) het noemt. Hij moedigt Nederlandse diplomaten aan gebruik te maken van de bindende kracht van voetbal.

Dat betekende in Istanbul vijf wedstrijden lang borrelen met zeven- tot negenhonderd gasten voor een groot scherm, gesponsord door Nederlandse bedrijven die in ruil een aantal werknemers en zakenrelaties meebrachten. Meer dan de jaarlijkse Koningsdag-receptie groeide het WK uit tot een netwerkevenement voor ondernemers en diplomaten dat in Turkije veel aandacht trok. Woensdagavond zond de Turkse omroep NTV de halve finale Nederland-Argentinië live uit vanuit het consulaat.

Op deze woensdagavond – de laatste Oranje-avond – loopt consul-generaal Robert Schuddeboom loopt tevreden te glimmen in een oranje T-shirt onder een jasje zonder das. Zijn korte speech is niet te verstaan door het gepraat. Iets over de buren die een flyer hebben gekregen met bij voorbaat excuses en een uitnodiging om langs te komen. Zijn Argentijnse collega staat naast hem. Warmhoudpannen met (runder)hotdogs walmen achterin de tuin naast de statige palmbomen. Onder een parasol staat een vriezer met gratis ijsjes; een bijdrage van Unilever. Er is een wachtlijst met honderden namen om naar binnen te mogen.

Vechten om kaartjes

Op oranje zitzakken voor het scherm zitten Turkse en Nederlandse kinderen in oranje shirts. Aan de statafels achterin staan ondernemers, zakenrelaties en contacten uit de Turkse culturele en economische wereld. Pinar Atay, bestuursvoorzitter van ING in Turkije en een van de sponsoren, twittert een foto van haar geschminkte gezicht. De 6.000 ING-werknemers in Turkije vechten om de kaarten voor het voetbalfeestje, vertelt ze.

Voetbaldiplomatie is anders dan de gebruikelijke ingetogen contacten van diplomaten achter de schermen. Consul-generaal Schuddeboom heeft er een eigen filosofie bij. Hij zat hiervoor in Hongkong. Daar drong vooral tot hem door hoe klein Nederland is en hoe snel de verhoudingen in de wereld veranderen. Van de tien miljoen Chinezen die jaarlijks afstuderen weet slechts een fractie waar Nederland ligt, zegt hij. De vraag waar het voor Nederlandse diplomaten om draait is volgens hem niet meer ‘Wat vinden ze van Nederland’. Maar: ‘vinden ze iets van Nederland’? Zichtbaarheid is van levensbelang geworden. „We moeten steeds harder werken in het buitenland om nieuwe leiders en zakenlieden ervan te overtuigen dat Nederland er is. Voetbal is een van de weinige dingen waarmee Nederland nog bekend is in de wereld. Samen met landbouw en een beetje water.”

Besluit op gevoel

Voetbaldiplomatie „zorgt ervoor dat we op de radar blijven”, zegt Schuddeboom, die net als veel Nederlandse diplomaten fanatiek gebruikmaakt van Twitter en Facebook. Hij schat dat het WK hem 800 nieuwe volgers opleverde. „Dat zijn allemaal zaken waar we vijf jaar geleden niet aan dachten.” Voor potentiële Turkse investeerders in Nederland kan een hartelijke ontvangst en een positief gevoel bij Nederland net dat zetje geven. „Eenderde van een investeringsbesluit is gebaseerd op gevoel, hoe je wordt behandeld.” Ook op andere Nederlandse posten wordt met genodigden voetbal gekeken, maar op weinig plaatsen zo fanatiek als in Istanbul, waar het consulaat een ruime ommuurde tuin heeft grenzend aan Istiklal, de Kalverstraat van Istanbul. Voorbijgangers nemen foto’s van de oranje uitgelichte gevel.

Per avond zijn zo’n 400 kaarten verdeeld onder Nederlandse expats in Istanbul. De rest is voor genodigden. Ruim de helft van hen is Turks, onder wie veel Nederlandse Turken. Dat is de doelgroep van Mark de Vries, die voor Xerox twee callcentra in Turkije leidt. Hij heeft voortdurend nieuwe werknemers nodig en dan bij voorkeur remigrerende Turken die vloeiend Nederlands spreken. En weliswaar sneuvelt Oranje deze woensdag in de halve finale, maar het WK heeft De Vries wel nieuwe cv’s opgeleverd.