Oud-partijvoorzitter Koole: crisis in PvdA door ‘lethargie’

De PvdA heeft “een vertrouwenscrisis met zijn kiezers” die niet “zomaar goed zal komen”. “We kunnen niet zeggen: het waait wel over nu de economie weer aantrekt.” Dat zegt Eerste Kamerlid en oud-PvdA-voorzitter Ruud Koole tegen NRC Handelsblad. Hij zegt dat hij op dit moment “erg veel zorgen” bespeurt onder partijleden in het land.

Behalve Koole laten ook het Haagse partijlid Sander Terphuis en de directeur van de PvdA-denktank, Monika Sie Dhian Ho, van zich horen. Koole noemt de “electorale put” waarin zijn partij zich bevindt “misschien wel erger dan 2002″. In dat jaar verloor de PvdA onder leiding van Ad Melkert bijna de helft van haar Kamerzetels. Koole was toen partijvoorzitter.

PvdA afgelopen maanden in diepe electorale crisis

De afgelopen maanden leed de PvdA twee historische nederlagen op rij, bij de verkiezingen voor de gemeenteraden en het Europees Parlement. In de onderhandelingen voor nieuwe colleges verloor de PvdA meer dan eenderde van haar wethouders. In de vier grootste steden van het land, de electorale basis van de PvdA, is de partij nog maar vertegenwoordigd in één college. Peilingen geven de PvdA nu rond de 15 Kamerzetels, nog minder dan de helft van de huidige 38.

PvdA-leider Diederik Samsom stuurde dit voorjaar een excuusbrief aan de leden en nodigde lokale PvdA’ers uit voor een bijeenkomst op het partijbureau. Aanvankelijk bleef het stil, nu komt er toch kritiek los.

Samsom wijst ter verklaring van de huidige impopulariteit van zijn partij vooral naar de ingrijpende hervormingen en bezuinigingen van het kabinet-Rutte II. Koole: “De reactie moet nu niet zijn: ik wist dat het moeilijk zou worden maar kritiek komt nu even niet zo goed uit.” Hij vindt dat de partij met “lethargie” heeft gereageerd op de nederlagen en roept op tot debat onder de leden over de toekomst van de PvdA. “De partijtop staat te veel op zenden, is te veel aan het verdedigen wat er door het kabinet gedaan is.”

Reeks bijeenkomsten over koers partij op planning

De oproep van Koole lijkt gehoor te krijgen. In een opiniestuk in NRC kondigt Sander Terphuis vandaag een reeks bijeenkomsten onder de leden aan over de koers van de partij. Het eerste debat is volgende week in Den Haag. Volgens Terphuis, die landelijke bekendheid verwierf met zijn verzet tegen de strafbaarstelling van illegaliteit, is het op dit moment ‘code rood’ voor de PvdA: in het kabinet-Rutte II zou de partij „onherkenbaar en ongeloofwaardig” zijn geworden. Terphuis uit stevige kritiek op Samsom:

“Hij beloofde bij het aantreden van dit kabinet het PvdA-geluid te laten horen. Maar hij verdedigt het kabinetsbeleid en daarmee de rechtse VVD-politiek. Mensen op straat voelen zich in de steek gelaten door de PvdA.”

Ook vanuit de Wiardi Beckman Stichting (WBS), het wetenschappelijk bureau van de PvdA, klinkt kritiek op de partijleiding. Bij een debat vorige maand in Amsterdam zei WBS-directeur Monika Sie Dhian Ho dat de PvdA onder Samsom “een onduidelijk profiel” heeft. Ze verweet de politiek leider vanuit de Tweede Kamer te weinig tegengas te geven aan “de gouvernementele sfeer” in het kabinet-Rutte II.

“Samsom vereenzelvigt zich zodanig met het regeerakkoord dat er van dualisme geen sprake is.”

Lees het opiniestuk van Terphuis (€) vanmiddag in NRC Handelsblad.