:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wk/files/2014/06/WKbrazilie1.jpg)
Uit Brazilië kwamen de afgelopen weken alarmerende berichten over stakingen, rellen en stadions die nog niet helemaal af zijn. Is het land wel klaar voor het WK? En hoe groot is de kans op maatschappelijke onrust tijdens het toernooi? Een inventarisatie, een dag voor het toernooi morgen begint.
Het meeste nieuws kwam de afgelopen week uit São Paulo, één van de speelsteden waar het personeel van de metro afgelopen donderdag in staking ging, met chaos en enorme opstoppingen in de stad van twaalf miljoen inwoners tot gevolg. De vakbonden eisen een loonsverhoging van 12,2 procent, terwijl het metrobedrijf maar 8,7 procent wil bieden. Gisteren kwam het bericht dat de staking was opgeschort en de metro weer ging rijden. Maar het personeel dreigt morgen tijdens de openingswedstrijd van het WK, Brazilië-Kroatie, opnieuw het werk neer te leggen. Met alle gevolgen van dien, want veel van de toeschouwers moeten met de metro.
De afgelopen maanden hebben tientallen beroepsgroepen gestaakt in uiteenlopende steden in het land. In Rio de Janeiro staakten bankmedewerkers, buschauffeurs en leraren. In de noordelijke stad Recife legden brandweer en politie hun werk tijdelijk neer, in Belo Horizonte kwamen de ambtenaren niet naar kantoor. Landelijk staakten medewerkers van musea en pensioenfondsen, internationaal het personeel van ambassades en consulaten.
Hoerastemming omgeslagen in klaagzang over WK
In het land is grote onvrede over de gouden bergen die de overheid beloofde toen het land in 2007 het WK kreeg toegewezen. Vorig jaar, toen de Confederations Cup in Brazilië werd gehouden, gingen al miljoenen Brazilianen de straat op. Zaken als de economie, gezondheidszorg en het onderwijs zijn in de ogen van veel mensen onvoldoende verbeterd, terwijl er veel kosten zijn gemaakt voor het WK. Dat zorgt ervoor dat het protest weer oplaait nu de ogen van de wereld op Brazilië zijn gericht. Of, zoals onze correspondent Floor Boon zaterdag in NRC Handelsblad (€) schreef:
Zeven jaar na de WK-toewijzing en een week voor de start van het toernooi, is de nationale én internationale publieke opinie over het land omgeslagen. De hoerastemming over Brazilië als opkomend land verkeert nu in een klaagzang over de gebrekkige voorbereiding van het WK.
VolgenNLFloor Floor Boon Rio getting ready for the World Cup - Vila Isabel, Rio de Janeiro - http://t.co/PmWHQAyTkF
De stakingen en demonstraties bezorgen de Braziliaanse regering en WK-organisatie kopzorgen. Jerôme Valcke, secretaris-generaal van de FIFA, zei maandag dat hij zich grote zorgen maakt over de metrostaking. “Er is geen plan B voor vervoer naar het stadion,” aldus de FIFA-prominent tegen lokale media. “We hebben geïnvesteerd in openbaar vervoer en dit probleem moet worden opgelost.” De voorman van de metrovakbond zei gisteren het het “onze intentie is het probleem op te lossen. Dat zou ook de inzet van de regering moeten zijn.”
Bekijk onze fotoserie over de voorbereidingen op het WK:
Politie bezorgd over gebrekkige aansturing
Ook verschillende politie-eenheden staakten afgelopen maand en dreigden dat tijdens het WK te doen. De politie vraagt niet om loonsverhoging, maar om eenduidige aansturing en landelijke beleid. In een interview met NRC eerder deze maand zei Janio Bosco Gandra, de president van de landelijke politievakbond Cobrapol:
“Wij zijn bezorgd over de veiligheid van de politie. Onze mensen zijn niet getraind om de veiligheid te garanderen tijdens grote evenementen als het WK. Als de overheid iets anders beweert, dan liegt ze.”
Gandra zei dat de politie tijdens het WK niet zal staken, ondanks dreigingen die meerdere vakbonden uitten. “Dat is een ongeoorloofd chantagemiddel dat alleen het volk en bezoekers treft,” zei hij. En omdat de regering het leger inzet tijdens het evenement, zal het met de veiligheid wel goed komen. “Maar daarna zit het Braziliaanse volk met lege handen. Het is nog steeds onveilig, er is nog altijd corruptie. Wij vragen om landelijk beleid om dat te veranderen.”
Politieagenten beveiligen het ministerie van Transport in São Paulo. Foto AP / Adriana Gomez Licon
Stadions zo goed als af, alleen de wifi doet het niet
Los van de sociale onrust en de veiligheidssituatie was er de afgelopen tijd nog iets dat zorgen baarde: de voortgang van de voorbereidingen. Wat de stadions betreft lijkt er weinig reden meer tot zorg: die zijn zo goed als af. Mogelijk ontbreekt er hier en daar een stoel en hangen er nog wat draden los, maar de testwedstrijden zijn in alle stadions goed verlopen. Behalve dat slechts de helft van de stadions werkend wifi heeft tijdens het toernooi, kunnen de wedstrijden fatsoenlijk worden gespeeld.
De FIFA uitte gisteren wel zorgen over de grasmatten in verschillende stadions: in de speelsteden Curitiba, Cuiabá, Natal, Porto Alegre, Brasília en Manaus zou de groene mat niet de gewenste kwaliteit hebben. Van deze steden speelt Nederland alleen in Porto Alegre (woensdag 18 juni tegen Australië).
Naast de stadions mankeert er ook aan de infrastructuur nog het nodige. WK-fans wachtte de afgelopen dagen soms een chaotisch welkom in Brazilië, schreef persbureau AP. Zo is na zeven jaar nog maar een kwart van de nieuwe terminal op het vliegveld van São Paulo af. Veel reizigers komen aan in een donkere, somber stemmende terminal die nog stamt uit de tijd van de militaire dictatuur, die dertig jaar geleden werd beëindigd. Op de splinternieuwe luchthaven van Brasilia leidde een tropische wolkbreuk van twintig minuten er onlangs toe dat de terminal blank kwam te staan. Vliegvelden in andere WK-gaststeden staan nog vol steigers.
Passagiers arriveren op het vliegveld van São Paulo, dat een nieuwe terminal heeft die nog lang niet af is. Foto AP / Andre Penne
“Laat ik het zo zeggen: we laten de wereld niet het beste van onszelf zien”, aldus Luiz Gustavo Fraxino, adviseur luchthaveninfrastructuur uit speelstad Curitiba, tegen AP. Deskundigen wijten de problemen op de vliegvelden aan gebrekkige voorbereiding en regelzucht van de overheid.
President: we bouwen voor de Brazilianen
President Dilma Rousseff ontkent dat Brazilië niet klaar is voor het WK. Dat de infrastructuur overbelast is, duidt er volgens haar op dat het land bezig is zich te ontwikkelen: de middenklasse groeit en voorheen arme Brazilianen reizen voor het eerst per vliegtuig. “We bouwen niet alleen vliegvelden voor het WK, voor de FIFA”, zei ze onlangs. “We bouwen voor de Brazilianen.”
De vraag of Brazilië klaar is voor het WK, is vooral koffiedik kijken, concludeert onze correspondent Floor Boon:
“Brazilië wacht gespannen op de start van het toernooi. Die eerste dag, morgen, wordt een belangrijke dag voor het WK. Of de organisatie van de eerste wedstrijd goed verloopt, of er onrust uitbreekt in het land en hoe het Braziliaanse elftal, de Goddelijke Kanaries presteert, kan bepalend worden voor de verdere verloop van het toernooi.”