‘Ict-beleid overheid lokt corruptie en fraude uit’

De Nederlandse overheid verspilt jaarlijks miljoenen euro’s aan ict-projecten die mislukken, omdat ambtenaren daar meer baat bij hebben dan bij projecten die slagen. Dat zegt ondernemer René Veldwijk, die vandaag gehoord wordt door de tijdelijke commissie-ict, in De Telegraaf.

Veldwijk doet al jaren projecten voor de overheid. Hij zegt dat grote bedrijven niet gestraft worden als ze meer geld uitgeven dan gepland. Sterker nog: het zou in hun voordeel zijn, want met het opzetten van “gigantische projecten” is er dan wel veel geld en werkgelegenheid binnengehaald. Het lokt “corruptie en fraude uit, die er zeker weten ook is”, zegt Veldwijk in de krant.

Commissie onderzoekt zes projecten

Ruim twee jaar geleden besloot de Kamer een parlementair onderzoek naar falende ict-projecten te beginnen, waarvan na een lange voorbereiding eind april de eerste hoorzitting was. Vandaag volgt de tweede. Zes slecht verlopen projecten liggen daarbij onder de loep:

• mGBA, de modernisering van de gemeentelijke basisadministratie, het vroegere bevolkingsregister. Dat project mislukte in 2008 en kostte desondanks bijna de helft meer dan was begroot;
• De ov-chipkaart, de betaalpas voor openbaar vervoer. De invoering daarvan kende veel kinderziektes zoals hogere tarieven, te weinig oplaadpunten en ondoorzichtige tarieven;
• C2000, het communicatiesysteem tussen brandweer, ambulance en politie. Dat liep jaren vertraging op, kostte bijna twee keer zoveel als gepland en werkte niet naar behoren;
• EPD, het elektronische patiëntendossier. De invoering daarvan strandde in 2011 in de Eerste Kamer - al kwam het daarna weer terug als privaat project, waar na zorgen over privacyschending wettelijke aanscherpingen bij moesten komen;
• Werk.nl, de vacaturesite van uitkeringsinstantie UWV. De site had lange tijd veel last van storingen (en kreeg in een enquête van het FNV in april vorig jaar gemiddeld een 2,7);
• Tunnels A73, het veiligheidssysteem in de tunnels van de A73 bij Roermond. Dat systeem bleek defect, waardoor de tunnels maandenlang dichtbleven.

‘Tientallen miljoenen belastinggeld foetsie’

Waarom gaat het steeds mis? Veldwijk, die vandaag bij de tweede zittingsdag gehoord wordt, zei eerder:

“Het gemakkelijke antwoord op de vraag waarom er geen lessen uit mislukkingen worden getrokken, is dat ambtelijke organisaties na een faalproject proberen om zaken te verdoezelen en de Kamer niet van ‘uitvoeringsdetails’ houdt. De Commissie heeft hier het geluk dat één van de onderzochte projecten, de modernisering GBA, onder haar ogen door de hoeven is gezakt. Tientallen miljoenen belastinggeld foetsie en de minister plempt er gewoon nog eens tientallen miljoenen extra tegenaan. De Kamer staat erbij en kijkt ernaar.”

Tijdens de eerste zitting, eind april, schiep hoogleraar beleidsinformatica Hans Mulder al een beeld van het probleem dat moet worden opgelost: volgens hem geeft de overheid jaarlijks vier tot vijf miljard euro uit aan mislukte ict-projecten.