Onderzoek NRC: SP verliest in collegeonderhandelingen, CDA wint

De SP is van alle politieke partijen verreweg het minst succesvol in het verzilveren van haar verkiezingsresultaat. Dat blijkt uit een onderzoek van NRC Handelsblad onder de 188 gemeenten waar de wethouderszetels over de partijen zijn verdeeld.

In die 188 gemeenten boekte de SP bij de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart een raadszetelwinst van ruim 40 procent: van 110 zetels naar 156. Die winst leidt weliswaar tot meer wethouders in de 188 gemeenten: veertien, tegen vijf in de vorige bestuursperiode – op zich een forse stijging. Maar de andere politieke partijen zijn vele malen doeltreffender in het onderhandelen over de macht.

Neem de VVD. Die partij verloor in de 188 gemeenten bijna 22 procent van haar raadszetels, maar herstelt dat verlies enigszins door een puik ‘verzilveringspercentage’: de partij wringt meer macht uit haar raadszetels dan in 2010. Of neem GroenLinks, in grootte vergelijkbaar met de SP. De groenen haalden in de 188 gemeenten vijftien raadszetels minder dan de SP. Maar ze sleepten acht wethoudersposten meer binnen: 22 in totaal.

SP kan slechte score mogelijk nog rechttrekken

Enige nuancering is gepast: er volgen nog 195 gemeenten die wethouderszetels moeten verdelen. Wellicht trekt de SP daar de score recht. Maar de vooruitzichten zijn somber. Andere partijen, van het Brabantse Cuijk tot in Bellingwedde in Groningen, vinden de inhoudelijke verschillen met de SP vaak te groot. Of ze beschouwen de socialisten niet als een stabiele bestuurspartner. Gisteravond viel de SP in Almere buiten de collegeonderhandelingen, ondanks het voornemen van winnaar D66 om een links college te vormen.

Ook de PvdA moet zich zorgen maken. De partij haalt nog minder wethoudersposten binnen dan te verwachten viel gezien het slechte verkiezingsresultaat. Van negentig wethouders in de 188 gemeenten gaat de partij terug naar 57,5 – een daling van 36 procent. D66 doet het beter is tot dusver beter in het grijpen van de macht dan in 2010: 47 wethouders nu, 30 wethouders toen. De onderhandelingskampioen is het CDA: de partij verloor in de 188 gemeenten ruim 6 procent van haar raadszetels, maar krijgt er twaalf wethouders bij.

Lees vanmiddag in NRC Handelsblad meer over de stand van zaken rond de collegevorming.