‘Gabo inmortal!’: de wereldpers over het overlijden van Gabriel García Márquez

Het overlijden van de Colombiaanse Nobelprijswinnaar Gabriel García Márquez is wereldnieuws. Een greep uit de dagbladen.

Nederland

De Volkskrant stond vanochtend stil bij de journalist García Márquez, een vak dat de schrijver rond 1950 leerde kennen:

“Wie de reportages en columns van de jonge Márquez leest, ziet meteen dat ze niet alleen voor de waan van de dag waren geschreven. Ze kenmerken zich door een haarscherp gevoel voor het onalledaagse in het dagelijks leven, een grote stilistische precisie en een superieure mengeling van ironie en melancholie.”

Zijn grootste succes als schrijver kwam in 1967 met het in anderhalf jaar tijd geschreven Honderd jaar eenzaamheid, een magisch-realistische roman over de geschiedenis van het dorp Macondo en de familie Buendía. Het succes van dat boek hing de schrijver volgens De Volkskrant in de jaren daarna ‘als een molensteen om de nek’:

“De wonderbaarlijke mix van tijdloze vertelkracht en postmodern raffinement à la Borges bracht zowel critici als het lezerspubliek in verrukking. Met dit boek zette de Spaans-Amerikaanse literatuur zich definitief op de wereldkaart. Zoiets was nog nooit geschreven. En zoiets zou Márquez ook nooit meer kunnen schrijven.”

Trouw doopt Márquez om tot de ‘meester van het hyperbool’.

“Márquez hield van anekdotes die het alledaagse - in dit geval de dagelijkse schrijfarbeid - interessanter maakten dan het eigenlijk was. Hij deed niets liever dan zijn verbeelding loslaten op de werkelijkheid en kon overal een mooi verhaal van maken.”

Het resultaat van die verbeeldingskracht, romans als Honderd jaar eenzaamheid en Liefde in tijden van Cholera, was een wereldwijde kennismaking met een ‘exotisch’ Zuid-Amerika”

“Europese en Noord-Amerikaanse lezers die niet erg veel wisten van Zuid-Amerika troffen in de boeken van Márquez een aantrekkelijke exotische werkelijkheid aan, verrijkt met allerlei wonderlijke gebeurtenissen. Dit ‘magisch realisme’ was niet nieuw in de Latijns-Amerikaanse literatuur. Zuid-Amerika kende al voor Márquez een traditie van fantastische verhalen (Borges, Cortázar). Daarnaast lieten sommige schrijvers zich inspireren door bovennatuurlijke of mythische elementen uit de Indiaanse of de Afrikaanse cultuur.”

NRC Handelsblad omschrijft Márquez vandaag als de meest geliefde, naoorlogse winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur:

“Van alle schrijvers die na de Tweede Wereldoorlog de Nobelprijs voor Literatuur hebben ontvangen, was de gisteren thuis in Mexico-Stad overleden Gabriel García Márquez ongetwijfeld de meest geliefde. Toen hij in 1982 werd bekroond, hadden miljoenen over de hele wereld zich al laten bekoren door zijn roman Honderd jaar eenzaamheid uit 1967. Latere romans als Kroniek van een aangekondigde dood (1981) en Liefde in tijden van cholera (1985) bevestigden zijn reputatie als de menselijkste en tegelijk sprookjesachtigste onder de Latijns-Amerikaanse schrijvers die in de jaren zestig en zeventig wereldfaam hadden gekregen.”

Spaanstalige media

El Tiempo, een grote krant uit Márquez geboorteland Colombia, schreeuwt vandaag uit ‘Gabo, onsterfelijk!‘. De krant pakt uit met een grote internetproductie voor de belangrijkste Colombiaanse aller tijden: ‘de man die de wereld beschreef vanuit iets dat alleen hij kon maken: magisch realisme’.

De Colombiaanse president Santos riep in een tweet op tot ‘duizend jaar eenzaamheid en droefenis naar aanleiding van het overlijden van de grootste Colombiaan aller tijden.

JuanManSantos Juan Manuel Santos Mil años de soledad y tristeza por la muerte del más grande colombiano de todos los tiempos! Solidaridad y condolencias a la Gaba y familia 17 april 2014 @ 20:17

Volgen

De Mexicaanse president Enrique Peña Nieto noemde Márquez, die in de laatste decennia van zijn leven in Mexico Stad woonde, ‘een van de grootste schrijvers van onze tijd’.

Ook het Mexicaanse El Universal pakt groot uit met het overlijden van de schrijver. Met ‘Adios, Gabo’, en een foto waarop de auteur lachend een middelvinger opsteekt naar de camera, introduceert de krant een internetdossier waarin het hele leven van de ‘meester van het magisch-realisme’ is opgetekend.

De Peruaanse Nobelprijswinnaar Mario Vargas Llosa heeft, zo meldt het Spaanse El Pais, op het overlijden van Gabriel García Márquez gereageerd:

“Hij stierf een groot schrijver wiens werk brede publiciteit en prestige gaf aan de Spaanstalige literatuur. Zijn romans zullen overleven en zal overal meer lezers krijgen. Mijn medeleven is nu met zijn familie.”

Engelstalige media

The New York Times prijst de verbeeldingskracht van de Colombiaanse Nobelprijswinnaar. Hij schiep ‘het wonderlijke in de fictie’:

“Aanvallen van slapeloosheid en vergeetachtigheid, een tros magische druiven die het geheim van de dood bezat, een nachtlange regenbui van gele bloesems, een moeras met bloed spuwende lelies, een Spaans galjoen vastgelopen in de Latijns-Amerikaans jungle, vee dat bij de geboorte het brandmerk van de eigenaar draagt.”

García Márquez mythologiseerde volgens de Amerikaanse krant eigenhandig de geschiedenis van een compleet continent en gaf een portret van de menselijke conditie ‘als een koortsdroom waarin liefde, lijden en verzoening in een eindeloze cirkel op elkaar teruggrepen’.

Ook de Amerikaanse president Barack Obama heeft zich uitgelaten over het overlijden van Márquez. In een tweet noemt de Amerikaanse president de Colombiaanse schrijver een ‘groot visionair schrijver en zegt te hopen dat de familie van Márquez troost vindt in het feit dat zijn werk aan volgende generaties zal worden doorgegeven’.

Volgens The Los Angeles Times was Márquez ‘meer dan magisch-realisme’:

“García Márquez, de ‘timmerman’, bouwde werelden waarin het magische echt leek. Het bracht hem wereldwijd succes, vele vertalingen en de Nobelprijs voor de Literatuur. Belangrijker nog: hij liet de wereld kennismaken met het leven van gewone Latijns-Amerikaanse mensen. Daarvoor moeten we hem dankbaar zijn.”

Het Britse The Guardian haalt een opmerkelijke uitspraak aan die Márquez deed een jaar voordat hij de Nobelprijs voor de Literatuur won. Het winnen van die prijs zou volgens de Colombiaanse schrijver ‘catastrofaal’ zijn, omdat beroemdheid hem ‘isoleert van de echte wereld’:

“Ik vind het vervelend om te moeten zeggen omdat het nooit oprecht overkomt. Maar ik had het prima gevonden als mijn boeken pas na mijn dood gepubliceerd waren. Dan had ik niet hoeven worstelen met dat hele gedoe van beroemd-zijn en het zijn van een groot schrijver.”