Grote verschillen in aantal operaties in ziekenhuizen

Er zijn grote verschillen in het aantal operaties dat ziekenhuizen uitvoeren, ook al is hetzelfde aantal diagnoses gesteld voor patiënten met dezelfde klachten. Dat blijkt uit een uitgebreid onderzoek naar ‘praktijkvariatie’ dat Zorgverzekeraars Nederland vanmiddag naar buiten brengt.

Niet eerder werden ziekenhuizen met naam en toenaam genoemd in een onderzoek naar het aantal door hen uitgevoerde operaties.

Verschillen ziekenhuizen aanzienlijk

De verschillen tussen ziekenhuizen, maar ook tussen regio’s, zijn aanzienlijk. De kliniek die de meeste rughernia’s opereert, de private kliniek Bergman Medical Care, doet dat 24 keer vaker dan het ziekenhuis dat de minste herniaoperaties uitvoert, ook al is het aantal patiënten dat binnenkomt met dezelfde klachten gelijk. Particuliere klinieken scoren in de lijstjes van de zeven onderzochte aandoeningen stelselmatig hoog qua aantal operaties. Ook in regio’s waar particuliere klinieken staan, tonen landkaarten van Nederland aan dat er meer geopereerd wordt dan in andere gebieden.

Dat kan volgens zorgverzekeraars logisch zijn, omdat de particuliere klinieken vaak gespecialiseerd zijn in een bepaald soort operatie. Soms zijn de verschillen onverklaarbaar. Wilna Wind, voorzitter van patiëntenfederatie NPCF:

“Bij hele vergelijkbare ziekenhuizen zijn soms grote verschillen in het aantal operaties, terwijl ze in principe dezelfde klachten horen en evenveel diagnoses stellen. Als dat het geval is, moeten patiënten weten hoe dat kan. De onderste steen moet dan boven.”

Zorgverzekeraars vergoeden operaties; voor klinieken en ziekenhuizen levert meer opereren meer geld op.

Onderzoek op basis van gedeclareerde operaties

Het onderzoek van Zorgverzekeraars Nederland en onderzoeksbureau Vektis werd gedaan op basis van gedeclareerde operaties over 2011. De gegevens werden gecorrigeerd voor de grootte van het verzorgingsgebied en specifieke patiëntenkenmerken. Zeven aandoeningen zijn onderzocht: staar, liesbreuk, heupvervanging, knievervanging, galblaasoperatie, rughernia en het carpaal tunnel syndroom (beknelling middelste armzenuw). Zorgverzekeraars Nederland wil met het onderzoek het debat openen over kwaliteit van zorg en openbaarheid daarover. Ziekenhuizen met extreme scores worden in ‘kwaliteitsgesprekken’ door de verzekeraars geconfronteerd met die scores.

De gepubliceerde gegevens laten niet zien of de kwaliteit van de ziekenhuizen goed of slecht is, maar alleen hoeveel ze opereren bij gelijke patiëntenaantallen en diagnoses. Dat kan, ook volgens de onderzoekers, verklaarbare redenen hebben.