:format(webp)/s3/static.nrc.nl/verkiezingen/files/2014/03/ANP-26696755.jpg)
De VVD verloor vanavond, maar boven alles was de PvdA de grote verliezer. In de vier grote steden van Nederland, waar de partij traditioneel veel aanhang heeft, verloor de partij flink. In Amsterdam, waar de partij sinds 1949 de grootste is, werd D66 de grootste.
Hoewel ook de VVD behoorlijk achteruit ging met een totaal van 255 zetels landelijk (284 voor PvdA), is het verlies bitterder voor de PvdA, legt chef van de politieke redactie René Moerland uit:
“De PvdA had traditioneel veel aanhang in de grote steden en steunt veel op zijn lokale afdelingen in de steden, meer dan de VVD. Het grote verlies dat de partij daar nu lijdt, valt daardoor zwaarder.”
Amsterdam
Het werd al een tijdje gezegd voorafgaand aan deze avond, maar nu is het definitief: D66 won in Amsterdam.
De partij won 11,6 procent ten opzichte van de vorige keer en kwam uit op 26,7 procent van de stemmen (14 zetels), terwijl PvdA een gigantisch verlies leed van 10,9 procent minder stemmen dan in 2010. PvdA heeft nog maar 18,4 procent van het totaal aantal stemmen in handen (10 zetels).
Volgen
/s3/static.nrc.nl/verkiezingen/files/2014/03/ANP-26696585.jpg)
Infographic ANP
Lijsttrekker voor de PvdA in Amsterdam Pieter Hilhorst noemde het een “historisch verlies”:
“De dreun ga je verwerken en je gaat nu eerst nadenken wat deze dreun betekent.”
Of Hilhorst als lijsttrekker kan aanblijven, is nog maar de vraag. Burgemeester Eberhard van der Laan, eveneens PvdA, feliciteerde D66. Hij sprak een “historische overwinning” voor de partij.
De VVD heeft 11,3 procent van de stemmen weten te behalen, gevolgd door de SP met 11,2 procent. Van de kiesgerechtigde Amsterdammers bracht 48,7 procent een stem uit. Dat was vier jaar geleden 52,6.
Rotterdam
Ook in Rotterdam - waar PvdA het traditioneel niet zó goed als in Amsterdam doet maar hiervoor een van de twee grootste partijen was - verliest de PvdA behoorlijk. Leefbaar Rotterdam werd daar met Joost Eerdmans de grootste.
Volgens de voorlopige einduitslag komt de partij van Joost Eerdmans uit op 28 procent van de stemmen, omgerekend veertien van de 45 zetels. De PvdA houdt in de raad acht zetels over. Vier jaar geleden stonden beide partijen op veertien zetels.
Volgenrotterdam Rotterdam Definitieve voorlopige uitslag Rotterdamse #gemeenteraadsverkiezing. #verkiezingen2014 http://t.co/pj2MEK8kkS
D66 eindigde op de derde plek met zes zetels, een winst van twee zetels.
Eerdmans was vanavond ontzettend blij. Dat de PvdA zo verliest en Leefbaar Rotterdam wint, geeft hem een groot mandaat in handen, zei hij:
“We hebben in elk geval de sleutels van de stad weer in handen en daar zijn we heel blij mee.”
De PvdA was minder over de uitslag te spreken. Lokale PvdA-prominent Peter van Heemst:
“Ik denk dat dit een dreun is die nog heel lang gevoeld zal worden in de PvdA.”
Dit is voor de PvdA Rotterdam het slechtste naoorlogse resultaat sinds het “rampjaar” 2002 toen Pim Fortuyn zijn opmars maakte in de Rotterdamse politiek, stelde hij. Volgens de PvdA’er overheerst een “gevoel van ontreddering”. “Dit is een geweldige dreun.”
Ook lijsttrekker Hamit Karakus noemde de uitslag een “enorme teleurstelling”. “We hebben echt op ons donder gehad.” Volgens Karakus heeft zijn partij goed campagne gevoerd, maar was het niet voldoende. “Wat je constateert is dat we kiezers hebben verloren.”
Den Haag
De uitslag voor Den Haag liet lang op zich wachten. Omdat de stembiljetten groot waren - “er doen meer partijen mee dan vorige keer, daardoor is het stembiljet nu breder en dus onhandiger om te tellen”, legde onze verslaggever Christiaan Pelgrim uit - duurde het tellen extra lang. Spannend, omdat D66 en PVV in de stad aan een nek-aan-nekrace bezig waren.
D66 werd uiteindelijk de grootste (15,4 procent), met PVV erachter (14,1 procent) - na het tellen van 97 procent van de stemmen.
Volgen
Volgen
Ook in de hofstad was de PvdA bij de vorige verkiezingen de grootste met ruim 21 procent van de stemmen. Daar blijft niet veel van over: de partij werd derde met 12,6 procent - zes zetels in plaats van tien. De PVV doet het slechter in Den Haag dan de vorige keer: van acht naar zeven zetels.
Volgen
Ook hier won D66: twee zetels meer bracht de partij op acht.
Utrecht
In de vierde van de grote steden was eenzelfde patroon te ontwaren. Gigantische winst voor D66 (van bijna 18 naar 26 procent van de stemmen), PvdA halveerde (van bijna 19 procent naar 10), GroenLinks is zijn meerderheid kwijt (van bijna 21 procent naar 17).
Volgen
D66-lijsttrekker Klaas Verschuure verklaarde op het podium tijdens de feestvieringen:
“We hebben vandaag geschiedenis geschreven, we zijn de grootste geworden met dubbele cijfers. Geen deurbel die niet is ingedrukt en dat heeft resultaat opgeleverd. We gaan de komende vier jaar weer verantwoordelijkheid nemen. De komende dagen gaan we met partijen in gesprek voor meer werk, minder lasten en beter onderwijs.”
Volgen
De PvdA was vanzelfsprekend minder positief:
Volgen
En D66 Utrecht vatte het op Twitter mooi samen:
Volgen
Ook in Groningen werd de PvdA overigens voorbijgestreefd door D66.