‘Dit jaar krijgt u een mooie jonge vrouw cadeau”, koert een jongemannenstem op de radio, „daar mag u mee doen wat u wilt. Even wegleggen of meteen verslinden.” Grapje. Reclame voor de Boekenweek die dit weekend van start ging en het Boekenweekgeschenk met de titel Een mooie jonge vrouw.
De annonce wil iets verkopen. Niettemin gaat zij voorbij aan het feit dat vrouwen, die zij geinig wegzet als een willoos gebruiksvoorwerp, een groot aandeel van de klandizie van de boekhandel voor hun rekening nemen. Ze suggereert dat die vrouwen tegen een grapje moeten kunnen. Ze meent zelfs dat vrouwen het zo zullen waarderen, dat ze naar de boekwinkel rennen. En ze gaat er vanuit dat alle mannen dit leuk vinden. Wat nog maar de vraag is.
Vorige week werden de resultaten gepubliceerd van een Europese enquête naar seksueel geweld tegen vrouwen. Het onderzoek bestreek een breed terrein, van levensbedreigend fysiek geweld via verkrachting en aanranding tot impertinenties. De cijfers zijn schokkend: 33 procent van de Europese vrouwen liet weten seksueel geweld te hebben ondervonden, in Nederland zelfs 45 procent. Het onderzoek bracht weinig teweeg. Het onderzoeksterrein was te breed, het stelde onvergelijkbare vormen van seksueel geweld op één lijn. Enerzijds onderzocht het fysiek geweld. Dat is meetbaar. En het vroeg naar grof geestelijk geweld – minder meetbaar, maar wel traceerbaar. De aangiftebereidheid is klein, vrouwen houden erg lang hun rug recht. Hoe dan ook, het ligt helder. Het mag niet en het komt veel te vaak voor. Rigoureuze aanpak is noodzakelijk.
Anderzijds werd vrouwen gevraagd naar impertinente opmerkingen en ongewenst aanraken. Naar dagelijkse seksuele intimidatie. Dat ligt troebel. Een vrouw kijkt wel link uit voor ze haar buurman aangeeft die te dichtbij komt, of haar collega die met een grijns een geile opmerking maakt over haar of andervrouws billen. Meisjes die in een café bijna routineus seksistisch worden aangesproken, betast en geknepen, lachen dat weg. Moeten ze dat melden? De politie ziet ze aankomen. Ze moeten dat zelf uitzoeken. En dat is ook zo: vrouwen mogen zelf bepalen waar hun grenzen liggen. De een vindt iets leuk, de ander heeft er geen zin in, allebei hebben ze gelijk. Dat vinden mannen, die denken dat het vrij schieten is op vrouwen, onverdraaglijk. Maar ze zitten verkeerd. Het is niet aan hen te bepalen hoe de normen liggen, noch wat humor is en wat niet.
En nu is er de radioreclame voor de Boekenweek. Zelfs CPNB meent dat de mannen van de seksueel getinte grappen bepalen wat ‘iedereen’ leuk vindt. Niemand hoeft dat te nemen. Iedereen kan juist deze Boekenweek de boekhandel links laten liggen.