Morgen is het Internationale Vrouwendag. Zo’n beetje elk emancipatieproject haakt daar bij aan. Zo ook het nieuwe nummer van Filosofie Magazine, dat volledig met vrouwen is gevuld – eenmalig ‘100% vrouw’. Ter presentatie van het nummer gingen maandagavond drie generaties filosofen (v) voor publiek in gesprek. Ik zat ook aan tafel.
De jongste bes krijgt de meest prominente plek
Ilse Bulhof (81) vertelde over haar studietijd in de jaren vijftig. De drie studentes in de collegezaal werden gerustgesteld: ze zouden hun vrouwelijkheid op de universiteit niet per se verliezen. Bulhof, met een gebloemde roze sjaal en het koord van haar gehoorapparaat om de nek: “Daar was ik helemaal niet bang voor.”
Enkele jaren na haar studie vertrok ze naar Amerika, waar het ogenschijnlijk beter was geregeld, want wettelijk moesten vrouwen daar hetzelfde verdienen als mannen, maar Bulhof kreeg minder. Dat was vanzelfsprekend tot de inspectie een bezoek aankondigde: even ontving ze een verhoogd salaris, om vervolgens te worden ontslagen.
Het percentage vrouwelijke hoogleraren ligt nog altijd schrikbarend laag: 15 %. Er zijn serieuze projectvoorstellen uitgeschreven met het streven om dat percentage te verhogen, maar die plannen liggen al vier jaar stil omdat het kabinet viel en de financiering voor ‘doelgroepenbeleid’ stagneerde.
In de media lijkt de vrouwelijke vertegenwoordiging iets beter. Recent onderzoek wees uit dat 30% van de talkshowgasten op tv vrouw is. Het toegenomen belang van beeld, heeft vrouwen wellicht een gekaderde kans op zichtbaarheid geboden. Zo was ik maandagavond de enige gast zonder de kwaliteitstitel ‘professor’ voor mijn naam, maar op de website van het debatcentrum waar het gesprek plaatsvond, prijkte alleen míjn foto. De jongste bes krijgt de meest prominente plek. Zulke eenzijdige zichtbaarheid is een stap vooruit én terug tegelijk.
In de wetenschap bestaat de vrouw misschien minder als aparte categorie, waardoor emancipatie paradoxaal genoeg gecompliceerder is.
Op mijn High School in Amerika zat een homo van het overtuigende soort dat Fred Teeven asiel zou verlenen: hij sprak met flapperende handen, had gladgeschoren benen en droeg Uggslaarzen onder hotpants van gebleekte spijkerstof. Hoewel er op school leerlingen rondliepen in shirts waarop stond ‘God made Adam & Eve, not Adam & Steve’, werd hij volledig geaccepteerd. De lesbische cheerleader die verdacht veel op een ‘gewoon’ meisje leek, werd daarentegen verketterd. Ze presenteerde zichzelf niet genoeg als een aparte categorie en vormde daarom blijkbaar een bedreiging.
In Zweden bestaat een kinderopvang waar ze geen hij/zij onderscheid maken en elkaar met ‘het’ aanspreken, 100% mens. De crèche heet ‘Egalia’. De zaal moest daar maandag een beetje om lachen. Opvallend hoe vreemd we gelijkheid vinden.