Risico op misstanden bij Defensie Academie door cultuurprobleem

Aan de Nederlandse Defensie Academie (NLDA) is het risico hoog op buitensluiten en pesten van studenten onderling, machtsmisbruik van opleiders, en onzorgvuldigheid met meldingen. Dat blijkt uit een onderzoek dat Defensie heeft gedaan in samenwerking met het bedrijf Governance & Integrity. Ook het gevaar van geweld, vernedering en seksuele intimidatie is aanzienlijk.

Het rapport toont een cultuur binnen het militaire opleidingsinstituut waarbij studenten onderling mede bepalen wie de eindstreep haalt. Dit komt onder meer omdat er geen goed beoordelingssysteem is op basis waarvan studenten gewogen worden. Daardoor krijgen zij zelf veel ruimte om elkaar te beoordelen. “In lijn met de bekende reclamespotjes van Defensie vatten zij hun oordeel [over elkaar] samen in de termen ‘geschikt’ en ‘ongeschikt’”, aldus het rapport. Deels verklaren de onderzoekers dit uit het feit dat mensen die met elkaar een oorlog in gestuurd kunnen worden, elkaar in hoge mate moeten kunnen vertrouwen en de ‘zwakkeren’ proberen te lozen.

Eerdere onderzoeken wezen al op misstanden

De opleidingen bij defensie kampen al langer met misstanden. In 2010 kwam uit een onderzoek van bureau Blauw Research, in opdracht van de Tweede Kamer, naar voren dat bij de KMA in Breda en de KIM (marine) in Den Helder het vaakst werd gepest en ongewenst seksueel gedrag voorkwam. Volgens dit onderzoek zou 38 procent van de studenten op de academie hiermee te maken hebben gehad.

Uit het nieuwe onderzoek, dat is uitgevoerd in opdracht van de NLDA zelf, blijkt dat er aan de cultuur nog veel te verbeteren is, erkent de commandant van de NLDA, generaal-majoor Theo Vleugels. “Selectie tijdens de opleiding zal er altijd zijn, want niet iedereen is geschikt voor de krijgsmacht. Maar het is niet aan een stel tweedejaars cadetten om te bepalen wie van hen voldoet en wie niet”, zegt hij in een interview met NRC.

Daarnaast ontdekten de onderzoekers dat vrouwen, en in mindere mate allochtonen en homoseksuelen, zelf verantwoordelijk worden gehouden voor ongewenst seksueel gedrag of discriminatie. Het wordt van slachtoffers verwacht dat ze aangeven wat zij als ongewenst ervaren.

In een jaar tijd werden 170 studenten en medewerkers van het militaire opleidingsinstituut geïnterviewd over ‘integriteitsrisico’s’. Het rapport, dat vanmiddag verschijnt, gaat niet over incidenten die op de NLDA hebben plaatsgevonden, maar is een analyse die de risico’s daarop in kaart brengt.

Aantal meldingen ligt laag

Het werkelijke aantal meldingen van ongewenst gedrag op het instituut, waar jaarlijks 700 tot 800 cadetten en adelborsten tot officier worden opgeleid, is laag (elf in 2013 en vier in 2012). Juist dat is volgens de onderzoekers en generaal Vleugels onderdeel van het probleem. Het melden van incidenten wordt als verraad gezien en bovendien worden meldingen niet altijd zorgvuldig behandeld. Vleugels:

“Kameraadschap is een heel belangrijk onderdeel van wat wij doen, maar dat wordt nu vaak geïnterpreteerd als: wij verraden elkaar niet.”

Hij wil dit veranderen, in samenspraak met studenten en vooral opleiders.

Lees in NRC Handelsblad een interview met Vleugels.