Twintig jaar geleden ging NRC online: houtje-touwtje en heel veel gepruts

Het was weliswaar een oerversie, die in de verste verte nog niet leek op hoe we er nu uitzien en wat we nu doen. Maar het was toch écht het begin van nrc.nl. Twintig jaar geleden werd NRC Handelsblad voor het eerst via het web verspreid. Gratis.

Het belangrijkste nieuws uit Binnenland, Buitenland, Economie, Opinie, Sport en Kunst werd elke dag de wereld in gestuurd via De Digitale Stad (DDS). Dat was een online gemeenschap, opgericht in 1994 in Amsterdam, waarvan de leden met elkaar discussieerden, links deelden en creatieve uitingen plaatsten. De stad werd gebruikt als metafoor om het nieuwe en onbekende internet begrijpelijk te maken: er was een postkantoor (om te chatten), een station (om naar andere sites te gaan) én een bibliotheek (om artikelen te lezen).

Iedereen datareizen

NRC-kunstredacteur Dirk Limburg was bij de ontwikkeling van De Digitale Stad betrokken, een initiatief van Marleen Stikker en hackerstijdschrift HackTic. In 1993 schreef hij in NRC:

“In de digitale stad kan ‘datareizen’ door straten en stegen, op weg naar het postkantoor, het centraal station, cafés en bedrijven zo een conrete handeling worden. Vanaf 15 januari tot na de raadsverkiezingen kan iedereen met een computer en een modem gratis (afgezien van de telefoonkosten) bewoner zijn van digitaal Amsterdam. Voor computerlozen komen in café’s, bibliotheken en andere openbare plekken pc’s die toegang te bieden tot de stad.”

Waarom zetten we NRC er niet bij, dacht Limburg - en zo geschiedde. Hij vertelt:

“Er was een kantoor in De Digitale Stad, waar we elke dag verschenen. En er was een bibliotheek waar je naslag kon doen. Daar hadden we oudere artikelen geplaatst over een aantal Amsterdamse kwesties, zoals de aanleg van de metrolijn. Dat ging op een houtje-touwtjemanier, met heel veel gepruts. Een selectie artikelen werd op een floppy gezet, die ging in een computer die met een modem inbelde op De Digitale Stad. De eerste keer met een vele kilo’s wegende laptopcomputer in een kleedkamer van De Balie waar die avond De Digitale Stad werd geopend.”

Medeoprichter van DDS Marleen Stikker vertelt voor de camera van Tweakers:

Grafische mogelijkheden waren er niet

Het zag er simpel uit, de eerste online NRC: groene computerlettertjes op een zwarte achtergrond. Grafische mogelijkheden waren er niet. Via een keuzemenu kon de bezoeker van digitaal Amsterdam kiezen voor NRC, de Groene Amsterdammer of het Financieele Dagblad. Zonder muis, maar door middel van een cijfer. Vervolgens was er weer een keuzemenu: 1 voor de krant van vandaag, 2 voor eerdere edities. En in een nieuw keuzemenu kon de gebruiker kiezen tussen een aantal koppen van artikelen.

Er waren bij NRC al een aantal redacteuren online, zodat ze snel informatie konden vinden. Een stuk of twintig NRC-redacteuren hadden al een e-mailadres. Limburg, die met internet in aanraking kwam door een aantal artikelen die hij schreef over hackerszaken, liet de directie van de krant zien welke mogelijkheden de nieuwe technologie allemaal had.

“Dat je Shakespeare online kunt lezen, dat nieuws je snel kan bereiken. We deden speciale, speelse dingen voor internet, probeerden lezers erbij te betrekken. Ik zag het als een plek waar juist voor een krant veel mogelijkheden zijn.”

‘Gevoel dat de hele krant op straat lag’

Het NRC-avontuur in De Digitale Stad was echter snel ten einde. De krant werd ‘wereldwijd’ gelezen, en dat boezemde de hoofdredactie angst in. Limburg:

“Bij de hoofdredactie kwamen berichten binnen dat neefjes de krant in Amerika lazen. Daardoor ontstond het gevoel dat de hele krant op straat lag. Men vond dat het beteugeld moest worden. Toen was het afgelopen. Dat vond ik erg jammer.”

In juli 1995, nog steeds als een van de eerste in Nederland en daarbuiten, keerde de krant terug. Intussen hadden de browser en internettaal html hun intrede gedaan. NRC verscheen voortaan met plaatjes en opgemaakte letters. Dit is de oudste nog bestaande online nieuwspagina van NRC, en dit de oudste nog bestaande pagina. En sinds kort is het archief van de héle krant online te vinden.