Ratten en trollen

Een bruine envelop met groezelige close-ups, met een veelbetekenende blik op het bureau gekwakt. Zo doen ze dat in spionagefilms als er mensen gechanteerd moeten worden. Maar de 18-jarige Rotterdamse hacker die afgelopen week werd aangehouden hoefde niet met een telelens in de bosjes te liggen. Hij brak in op computers en gluurde mee via de webcam.

Hele fora zijn gewijd aan het kraken en manipuleren van pc’s via de Remote Administration Tool (RAT), de methode die ook de Rotterdamse verdachte toepaste. Zo kun je door bestanden bladeren en ongezien de webcam inschakelen. Slachtoffers heten in die kringen ’slaven’. Ze worden gepest (‘getrold’) en hun meest confronterende foto’s gaan als trofeeën rond, of worden gebruikt voor afpersing. Dit zijn niet de plekken waar je gevonden wilt worden met, bijvoorbeeld, een vinger in je neus.

Dat we in de openbare ruimte bekeken worden door camera’s is bekend. Maar ook thuis ben je omringd door nieuwsgierige ogen. Een haastige, ietwat paranoïde rondgang door mijn atypische huishouden levert acht apparaten op met een camera: twee tablet pc’s, twee laptops, een desktop, twee telefoons en een gameconsole. Natuurlijk zijn al die gadgets beveiligd. Maar wat gebouwd is, kan gekraakt worden. Zeker als je in verbinding staat met internet.

De FBI tapt af via camera’s en microfoons van smartphones, vertelde een voormalig FBI-man vorige week aan The Washington Post. En smartphones veranderen uit zichzelf in luistervinken: Google voorzag Android-telefoons van de mogelijkheid om altijd op spraakcommando’s te reageren. Er wordt maar een paar seconden geluid opgenomen en na analyse meteen weggegooid, benadrukt Google. Maar er is weinig fantasie voor nodig om te bedenken dat zo’n functie misbruikt kan worden door kwaadwillenden.

Ook de tv krijgt ogen en oren. Samsung bouwt toestellen die reageren op gebaren en stemmen. Smart Interaction, heet het. Wat was er mis met ouderwets zappen? Niet zo smart, maar wel veiliger: afgelopen zomer toonde een hacker aan hoe hij een Samsung-tv kraakte.

De technologie van de tv’s lijkt op de Kinect-camera van de Xbox, Microsofts spelconsole. Kinect stelt je in staat om games met je lichaam te besturen. Een verkoophit, dus bij de nieuwe Xbox One is Kinect verplicht onderdeel. Een hoge resolutie stereocamera met infrarooddetectie speurt de huiskamer af, op zoek naar warmtebronnen die zin hebben in een spelletje. De Xbox luistert mee naar spraakopdrachten, zelfs als het apparaat uit staat.

Gamers waren verontrust toen Microsoft aankondigde dat de Xbox altijd online moest zijn om te functioneren. De Big Brother-spandoeken waren al van zolder gehaald, maar Microsoft kwam op zijn beslissing terug. Dat was in juni, kort na het uitlekken van de eerste Snowden-documenten. Inmiddels is duidelijk dat Britse en Amerikaanse veiligheidsdiensten de gameswereld erg interessant vinden.

Is er dan geen enkele plek waar je je onbespied mag wanen? Zelfs de tweede huiskamer, de auto, zit vol camera’s en sensoren. Nieuwe modellen hebben een eye tracking camera die in de gaten houdt of de bestuurder niet wegdommelt. Ook de connected car is te kraken, bewezen hackers al.

Misschien slaat na zes maanden Snowden-onthullingen de paranoia toe. Wie zeker wil zijn dat ie niet bekeken wordt, schroeft zijn laptop open en soldeert de draadjes naar de webcam los.

Maar er is een simpeler oplossing, zonder soldeerbout. Voor 5 dollar bestel je een setje webcamstickers bij Camjamr – twaalf in een pak. Het zijn lensdopjes, makkelijk te verwijderen en herbruikbaar. Meteen bestellen. En natuurlijk nooit meer achter de pc in je neus peuteren.

Marc Hijink is redacteur technologie. @marchijinkNRC