Na de sancties komt de zon

Correspondent Iran

Jarenlang braakten de printers van Ali Sabzevari de gebruikelijke Iraanse staatspropaganda van haat tegen het Westen uit. De drukker had moeite te overleven in een markt zonder opdrachtgevers, dus vocht hij om staatsopdrachten voor posters met teksten als ‘Dood aan Amerika.’

Maar sinds het nucleaire akkoord tussen Iran en zes wereldmachten maakt hij opeens overuren. Alleen rollen er nu geen Uncle Sam’s met doodshoofden meer van zijn machines, maar kleurige kerstkaarten, in opdracht van Iraanse bedrijven die hun banden met het Westen weer willen aanhalen. „Persoonlijk voel ik me hier al een stuk beter bij”, zegt Sabzevari over de kerstwensen. „We gaan van haat naar liefde om zo maar te zeggen. Ik hoop dat er nu eindelijk licht aan het einde van de tunnel is.”

Sanctieverlichting werkt

In de afspraken die Iran en wereldmachten eind november maakten wordt Iran in ruil voor het tijdelijk stopzetten van delen van het nucleaire programma beloond met het opheffen van enkele sancties. De stappen zijn bescheiden, maar hebben een positief effect op gewone, vaak depressieve Iraniërs. De munt is iets in waarde toegenomen, de beurs is gestegen en de inflatie iets gedaald.

Maar het belangrijkste gevolg is het idee dat er weer een toekomst is. „De negatieve sfeer is omgeslagen in een sfeer van ‘eventueel kan het’”, zegt politiek analist Amir Mohebbian. „Dat heeft Rouhani alvast bereikt.”

De sanctieverlichting richt zich vooral op het creëren van een financiële buffer en auto- en vliegtuigonderdelen. Het land krijgt toegang tot 7 miljard dollar aan bevroren tegoeden en mag auto- en vliegtuigonderdelen importeren.

Na de deal beloofde president Hassan Rohani dat „er een eerste stap is gezet naar het opbreken van het sanctieregime”. Iraanse ministers zeggen dat westerse oliemaatschappijen, vliegtuigmaatschappijen en autoproducenten staan te popelen om terug te keren. „Uiteindelijk zullen alle sancties worden opgeheven”, jubelde de president, die niet alleen het publiek tevreden moet houden – de mensen die hij tijdens zijn wandelingen in de bergen zegt te spreken – maar ook invloedrijke hardliners.

Amerikaanse goeroeboeken

Voor de deur van de beurs van Teheran staat Hossein Zarif naast zijn uitgestalde boeken vol beurstips van Amerikaanse goeroes. De boeken, die in het Perzisch zijn vertaald, verkopen als een dolle dezer dagen, zegt Zarif, die overigens geen familie is van de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken met dezelfde achternaam. „Veel mensen willen nu investeren omdat ze hopen dat de beurs verder zal stijgen.”

Sinds de nucleaire deal is de ‘Tehran stock exchange’ met 14 procent gestegen, voornamelijk omdat mensen die de afgelopen jaren in dollars en goud hebben belegd van strategie zijn veranderd, zeggen handelaren op de beurs. Binnen kijken honderden mensen, variërend van huisvrouwen tot mannen met een on-islamitische das om de nek, naar schermen die steeds veranderende cijfertjes tonen.

„Ja, de petrochemie doet het goed vandaag”, zegt Mojghan Hamedi, een goed gekapte vrouw met in haar ene hand een duur tasje en de andere een iPhone. „Alles gaat omhoog, ik ben gelukkig.”

„Maar de beurs kan ook een luchtbel zijn, net als de nucleaire deal”, waarschuwt Mohammad Hassannejad, een voormalige bankmedewerker die nu zijn pensioen op de beurs probeert te verdienen.

„Iedereen die de afgelopen jaren investeerde in dollars en goud, omdat onze munt omlaag ging, is nu hier op de beurs”, zegt hij. De nucleaire deal heeft tijdelijk rust gebracht in de Iraanse markt. „Maar het is nog lang geen uitgemaakte zaak. Als het misgaat, stort alles zo weer in.”