‘Meer huiselijk geweld door crisis’

De aanleiding

Nieuws over de gevolgen van de crisis, gisteren – en niet voor het eerst. Eerder dit jaar lazen we over directe relaties tussen de crisis en het toegenomen aantal woninginbraken (Het Parool, 23 november), de crisis en het toegenomen aantal zelfdodingen (nrc.next, 6 november) en de crisis en het aantal bijstandsuitkeringen (de Volkskrant, 1 juni).

Zelfs de bitterballenverkoop werd beïnvloed – maar dan op een positieve manier: „Een stevige economische crisis blijkt ook erg goed voor de verkoop van de oer-Hollandse snacks.” (de Volkskrant, 2 maart 2009)

Ook huiselijk geweld is toegenomen als gevolg van de crisis, meldde de Volkskrant gisteren. De letterlijke kop boven het artikel luidde: „Crisis speelt rol in geweld thuis.” Maar de openingszin ging iets verder: „De politie ziet meer mishandeling die te herleiden is tot stress door de economische crisis.”

De toegenomen stress is te verklaren, volgens de krant, „doordat jongeren, gedwongen door de economische crisis, langer thuis blijven wonen”. Stellen die uit elkaar gaan blijven bovendien langer bij elkaar wonen, omdat ze hun gezamenlijke huis niet verkocht krijgen. Ook dat zou hebben geleid tot meer geweld.

En, klopt het?

De krant baseert zich op een gisteren gepubliceerd onderzoek van de politie. Het rapport heet Kijk.. dan zie je het! Huiselijk geweld geteld en verdiept, cijfers 2010 t/m 2012 en omvat 58 pagina’s, inclusief bijlagen. In het voorwoord op pagina 7 schrijft politiecommissaris Mariëtte Christophe: „De economische recessie veroorzaakt meer stress in huishoudens en mede daardoor een toename van de dreiging van geweld.”

Daar blijft het bij. Meer zinnen, tabellen of gegevens over een mogelijke relatie tussen huiselijk geweld en de crisis biedt het rapport niet. Over thuiswonende jongeren en armlastige exen meldt het rapport ook niets.

„De media zijn een beetje met de cijfers op de loop gegaan”, zegt woordvoerder Petra Klap van de Nationale Politie. „We weten niet of het toegenomen aantal meldingen ook betekent dat er meer incidenten hebben plaatsgevonden.” Misschien groeide alleen het aantal meldingen, omdat bijvoorbeeld de meldingsbereidheid is toegenomen – de politie heeft intensief campagne gevoerd om huiselijk geweld uit het verdomhoekje te halen. Evengoed blijven veel incidenten nog verborgen: tegenover de 95.000 meldingen van afgelopen jaar staat dat ruim 9 procent van de Nederlanders (1 miljoen mensen) de afgelopen vijf jaar te maken heeft gehad met huiselijk geweld. Dat cijfer kwam naar voren uit een bevolkingsonderzoek. De politie maakt eruit op dat veel geweld ongemeld blijft.

Maar terug naar de crisis: waarop baseert politiecommissaris Mariëtte Christophe dan haar bewering in het voorwoord, die de Volkskrant presenteert als conclusie van het rapport? Woordvoerder Klap: „Het is agenten in de praktijk wel opgevallen dat er bij incidenten vaak problemen spelen die met de crisis te maken hebben. Bijvoorbeeld schulden, werkloosheid en toegenomen alcoholgebruik.”

Dat zouden dan weer indicatoren kunnen zijn van huiselijk geweld. In 22,3 procent van de gevallen van huiselijk geweld is er sprake van alcoholgebruik. Ook blijkt dat wie huiselijk geweld pleegt, meestal eerder in aanraking is geweest met de politie: in 78,3 procent van de gevallen. Daarvan is 41,7 procent een geweldsdelict.

Maar cijfers die moeten aantonen dat plegers van huiselijk geweld ook werkeloos zijn of schulden hebben, heeft de politie niet. „Het is te kort door de bocht om de crisis rechtstreeks te benoemen als oorzaak van huiselijk geweld. Dat hebben we zo niet onderzocht”, zegt Klap.

Conclusie

Er bestaan dus vermoedens, gebaseerd op wat agenten tegengekomen zijn – maar het rapport benoemt de rol van de crisis maar terloops. Misschien is het wel waar, misschien heeft de crisis tot meer huiselijk geweld geleid. Maar harde feiten ontbreken. De bewering dat huiselijk geweld toegenomen is als gevolg van de crisis, beoordelen we dus als ongefundeerd.

Ook een bewering zien langskomen die je graag gecheckt zou willen zien? Mail nextcheckt@nrc.nl of tip via Twitter met de hashtag #nextcheckt