De allerergste kerstscènes

Familie, Willem van de Sande Bakhuyzen (2001)

Afgelopen herfst nog opnieuw op de planken gebracht als toneelstuk, deze Nederlandse Festen. In de film en het oorspronkelijke toneelstuk van Maria Goos zijn de thema’s misschien minder heftig dan in dat Deense incestdrama, maar de dialogen zijn minstens even venijnig. Een gezellig familie-uitje naar een chalet in de sneeuw ontspoort snel. Er zijn geheimen en frustraties. Vader en moeder komen vast te zitten met de boodschappen in de sneeuw. Zoonlief vlucht naar de plaatselijke kroeg. En dan is het nog niet eens per se Kerst.

Bridget Jones’s Diary, Sharon Maguire (2001)

Bridget Jones’s Diary is de ideale film om de dode dagen tussen Kerst en Oud en Nieuw door te komen. Hij zit vol met herkenbaar ongemak. Van de eenzaamheid, de feestjes, de schijngezelligheid tot de sociale codes waarvan niemand weet wie ze geschreven heeft, maar waarvan iedereen denkt dat hij zich eraan moet houden. Met als dieptriest hoogtepunt natuurlijk de nieuwjaarsborrel van Bridgets ouders waar ze weliswaar haar toekomstige geliefde Mark Darcy ontmoet, maar wat vooral een parade van foute truien, vreemde hapjes en verkeerde opmerkingen is.

National Lampoon’s Christmas Vacation, Jeremiah S. Chechik (1989)

National Lampoon is een fenomeen in de Amerikaanse humor. Allereerst als tijdschrift, dat in de jaren zeventig en tachtig furore maakte. Maar ook door de vele vakantiefilms die er onder die noemer gemaakt werden over de Griswold-familie die, waar ze ook vakantie wilde vieren, een groot talent had om de boel in de soep te laten lopen. Tijdens hun Christmas Vacation gaat het al mis als ze een kerstboom moeten kopen, en dan moet de klassieke scène waarin de kalkoen iets te droog uit de oven is gekomen nog komen.

Un Conte de Noël, Arnaud Desplechin (2008)

Je kunt dan misschien elkaars bloed wel drinken, maar als familie ben je ook van elkaar afhankelijk. Dat is de premisse van het Franse kerstverhaal van Arnaud Desplechin, waarin het kerstdiner draait om de vraag wie van de kinderen via een beenmergtransplantatie hun moeder – wier bloed ze wel kunnen drinken – in leven zal houden. Dat het uiteindelijk op een krachtmeting tussen moeder Catherine Deneuve en zoon Mathieu Amalric (Desplechins alter ego in bijna al zijn films) uitdraait is Freud volgens het boekje. En wij zitten erbij te smullen. Wat een acteurs!

Gremlins, Joe Dante (1984)

Het gaat met Kerst ook om wat je onder de boom vindt. Regisseur Joe Dante had al halverwege de jaren tachtig door dat het kerstfeest in Amerika een commerciële bende aan het worden was. In Gremlins slaat het ‘speelgoed van het jaar’ terug. Ze zijn lief en knuffelig, maar o wee als je ze niet volgens de gebruiksaanwijzing behandelt. Dan krijgen ze nogal gemene trekjes. Niet geschikt voor kinderen, wel voor volwassenen die nog in betoverd speelgoed geloven.

Dana Linssen