Bloggers zien schaamlippen in stadionontwerp van Zaha Hadid

Vaak worden gebouwen vergeleken met het mannelijke geslachtsorgaan. Onder invloed van Freudianen, die de neiging hebben om een fallus te zien in alles wat langer is dan breed, worden wolkenkrabbers bijvoorbeeld al gauw ‘erecties van het kapitaal’.

Slechts zelden roepen gebouwen associaties op met de vrouwelijke geslachtsdelen. Maar onlangs was het eindelijk weer eens raak. Toen het ontwerp van de Iraaks-Britse sterarchitecte Zaha Hadid voor het Al-Wakrah stadion in Qatar bekend werd, werd het onmiddellijk vergeleken met een vagina. „Een vagina in een zee van penisgebouwen”, was bijvoorbeeld het commentaar van een lezer van architectuursite Dezeen op het stadion. In het gebouw met 40.000 zitplaatsen zullen in 2022 tijdens het WK voetbal wedstrijden worden gespeeld. „Ik ben geen expert maar volgens mij zijn het schaamlippen”, schreef de Amerikaanse Cosmopolitan-blogster Anna Breslaw over de welvingen van het dak. In het tijdschrift Time noemde Zaha Hadid de vergelijking belachelijk. „Wat willen ze ermee zeggen?”, zei ze boos. „Dat alles met een gat erin een vagina is?”

Hadid heeft een punt. Alleen van bovenaf gezien, bijvoorbeeld vanuit een luchtballon of een helikopter, lijkt haar stadion een beetje op de kunstvagina’s die nu bij de vleet in Chinese fabrieken worden gemaakt: een soort kussentje met een iets geopende spleet. Hier wreekt zich de gewoonte die sinds Le Corbusier in de architectuur bestaat om grootse ontwerpen te presenteren vanuit het ‘vogelvluchtperspectief’. Want op de grond zullen bezoekers in het stadion geen vagina zien, maar eerder een dhow, de traditionele vissersboot in Qatar waarop het ontwerp volgens Hadid is geïnspireerd.

Maar zelfs van boven lijkt Hadids stadion nog veel minder op een vrouwelijk geslachtsorgaan dan het Volkstheater van de excentrieke Amsterdamse Schoolarchitect H.Th. Wijdeveld uit 1920, de bekendste vagina uit de architectuurgeschiedenis. Het Groot Volkstheater moest in het Vondelpark in Amsterdam worden gebouwd. Vreemd genoeg was er bijna honderd jaar geleden niemand die schreef dat het theater sprekend leek op L’ origine du monde, het schilderij van een vrouwenromp met gespreide benen dat Gustave Courbet in 1866 maakte. Je hoeft geen Freudiaan te zijn om in te toegangspoort van het Volkstheater een kolossale betonnen vulva met schede te zien en in de twee zijarmen gespreide benen.

Misschien wel omdat iedereen zag (maar niet zei) dat een bezoek aan het Groot Volkstheater een tocht terug naar de baarmoeder zou worden, is het nooit gebouwd. Verder dan een maquette van klei, die tot 5 januari 2014 op de expositie Utopia in De Lakenhal is te zien, heeft Wijdevelds ontwerp het niet gebracht.