‘500 doden in Zuid-Soedan’

Doodsbang was Jeroen de Lange gisteren toen er vlakbij zijn hotel in de Zuid-Soedanese hoofdstad Juba mortiergranaten insloegen. „Er waren een paar enorme explosies, heel heftig”, zegt De Lange, een voormalig Tweede Kamerlid voor de PvdA die nu werkt als consultant voor het ministerie van Financiën in Juba. Het bleek een aanval op het nabijgelegen huis van de voormalige Zuid-Soedanese vicepresident Riek Marchar, die door het leger wordt gezocht als leider van een vermeende staatsgreep. „We verschansten ons in een kamertje”, zegt De Lange. Sommige mensen waren zo bang dat ze onder het bed doken.”

Bij de gevechten van de afgelopen dagen zijn volgens diplomaten van de Verenigde Naties 400 tot 500 mensen omgekomen. Maar dit is niet bevestigd. Ruim 20.000 mensen hebben hun toevlucht gezocht tot twee VN-gebouwen in Juba. De VN vrezen dat de strijd „grotendeels langs etnische lijnen” wordt uitgevochten. Dat wil zeggen: de Dinka van president Salva Kiir tegen de Nuer van Marchar. Een analist van de International Crisis Group meldt dat legerofficieren van de Nuer deserteren in Jonglei, de grootste staat van de jonge natie. Er zou ook zijn gevochten.

Vandaag is het rustiger in Juba, zegt De Lange. Mensen durven weer de straat op en zijn chauffeur zegt dat het veilig genoeg is om door de stad te rijden. De Lange wil net als veel andere buitenlanders van de luwte in de strijd gebruikmaken om uit Zuid-Soedan weg te komen. In Juba wonen veel buitenlandse consultants, medewerkers van de VN, van ngo’s en van ambassades. Onder hen zijn zo’n 130 tot 150 Nederlanders, zegt het ministerie van Buitenlandse Zaken.

De Amerikaanse regering heeft zijn burgers opgeroepen het land onmiddellijk te verlaten. Duitsland stuurt volgens De Lange een militair vliegtuig om al zijn burgers te evacueren. Zelf hoopt hij vandaag een vlucht van Egypt Air te kunnen pakken. „Als het vliegveld open gaat, dan neem ik water mee en ga ik erheen. Ik wil hier zo snel mogelijk weg.”

Of de Nederlandse ambassade wordt geëvacueerd, is niet duidelijk. Gisteren zijn alle diplomaten die in hotels verbleven met gepantserde auto’s naar de ambassade gebracht. De Lange belde of hij daar ook heen mocht komen. „Maar ze zeiden dat ze niet genoeg water hadden om iedereen op te kunnen vangen.”Ook het hotel waar hij zit kampt met een watertekort. Het water uit het zwembad wordt gebruikt om te douchen.

De voortvluchtige Riek Machar ontkent dat hij een staatsgreep wilde plegen. „Wat er gebeurd is in Juba was een misverstand tussen presidentiële bewakers binnen hun divisie”, zei hij vandaag tegen de Sudan Tribune. Volgens hem is het een poging van president Salva Kiir om op ondemocratische wijze van zijn tegenstanders af te komen binnen de regering en de SPLA, de voormalige rebellenbeweging uit de onafhankelijkheidsstrijd die nu de regeringspartij is.

Van de zomer heeft Kiir zijn hele regering ontslagen, alsmede Marchar. Velen van hen zijn nu opgepakt, meldde de regering gisteren. Onder hen zijn de voormalige ministers van Financiën, Justitie en Binnenlandse Zaken.