We gaan naar Mali, maar zonder heli

politiek redacteur

Zonder de door de Tweede Kamer zo gewenste transporthelikopters, maar met ruime steun van diezelfde Kamer, kunnen bijna vierhonderd Nederlandse militairen zich opmaken voor hun vertrek naar Mali. Gisteren stemden alle partijen behalve SP, PVV en Partij voor de Dieren in met kabinetsplannen om commando’s, inlichtingenanalisten en Apachehelikopters naar de VN-vredesmacht te sturen. Nederland wordt verantwoordelijk voor het vergaren van informatie over terroristische activiteiten en smokkelroutes in Mali.

Wie hoopte op het politieke vuurwerk en gekissebis dat de militaire expedities naar Afghanistan kenmerkte, werd deze week teleurgesteld. Zo omstreden als de operaties in Uruzgan en Kunduz is de inzet van bijna vierhonderd militairen rond de stad Gao niet. Misschien omdat de missie kleiner is en de situatie in Mali minder vijandig, maar vooral omdat de politieke situatie in Den Haag is veranderd.

Voor deze missie was in de Kamer al een meerderheid van de twee coalitiepartijen. Daarnaast stelde het grootste deel van de oppositie zich direct „welwillend” op. En ze hadden geleerd van de missie in Kunduz, die vanuit de Kamer zo begrenst werd, dat die nauwelijks functioneerde.

SGP-Kamerlid Elbert Dijkgraaf verzuchtte tijdens het debat dat hij „gelukkig” niemand dingen hoorde zeggen als „niet schieten binnen de bebouwde kom”. Raymond Knops (CDA) wilde „niet op de stoel van de deskundigen gaan zitten” door de kabinetsplannen aan te passen.

Wel sprak de Kamer zorgen uit over de ambitie van de missie. Ministers Frans Timmermans (Buitenlandse Zaken, PvdA) en Jeanine Hennis-Plasschaert (Defensie, VVD) hadden grote woorden gesproken over de doelstellingen. De missie zou geslaagd zijn als in Mali een stevig bestuur komt en het land geen vrijhaven voor terroristen en doorvoerroute voor criminelen meer is. In het debat nuanceerden ze dat. Deze doelstellingen gelden weliswaar voor de hele VN-missie, maar de Nederlandse inzet voor de komende twee jaar kan daar niet op worden afgerekend.

Transportheli’s

Het meest heikele punt voor de Kamer was niet de motivatie, doelstelling, inhoud of uitvoering van de missie, maar de afwezigheid van transporthelikopters. De VN heeft Nederland expliciet gevraagd ook die te leveren, maar Defensie wil dat niet. Volgens Hennis zijn ze „niet noodzakelijk voor onze bijdrage”. Ook zou het sturen van drie Chinook-helikopters de missie 50 miljoen euro duurder maken. De Kamer dreigde de minister te dwingen ze toch mee te nemen. Vanwege „zorgen over de effectiviteit, mobiliteit en flexibiliteit” van de missie als er geen transporthelikopters zijn, zoals Knops zei.

Hennis wist de zorgen in het debat gedeeltelijk weg te nemen. De „actieradius”om de basis in Gao waar de militairen hun kamp opslaan, zou nauwelijks vergroot worden met eigen helikopters. Bovendien heeft ze „indicaties” dat een ander, betrouwbaar land deze wel wil leveren. En mocht ter plekke blijken dat Nederland toch echt zelf transporthelikopters nodig heeft, dan is ze „dapper genoeg” om die alsnog te sturen.

Daarmee nam de Tweede Kamer genoegen, onder het voorbehoud dat Hennis voordat de missie in april van start start gaat opnieuw beziet of Nederland ze niet alsnog zelf moet sturen.