Wateroverlast? Met de camera naar die kelder in Dordrecht!

Met een fikse storm en springtij waren de omstandigheden vorige week hetzelfde als tijdens de watersnoodramp van 1953. Gelukkig beperkte de overlast zich tot een paar plekken waar het water over de kades liep. Zo ook bij meneer van Nes die een atelier heeft in de kelder van zijn woning in Dordrecht. Zodra het water hoog staat, klotst het tegen zijn raam. Een foto van het tafereel stond afgelopen zaterdag in onder andere de Volkskrant en het Haarlems Dagblad. Ook Editie NL had de man gefilmd terwijl hij met een dweil het water probeerde op te ruimen.

In het atelier is het lang niet zo nat als de foto doet vermoeden. Bij hoog water is het vaker raak en een paar kleine gaatjes zorgen ervoor dat er altijd wat water naar binnen sijpelt. Maar meneer van Nes blijft er rustig onder. Hij zit op een stoel met zijn waterstofzuiger bij de hand en een pijpje in zijn mond. Ondertussen ziet hij de fotografen en cameramensen aan de overkant hun best doen om hem te fotograferen. Hij laat ze eventjes hun gang gaan maar doet dan snel de luxaflex dicht.

Hij is de camera’s inmiddels wel gewend. Begin januari 2012 werd hij op precies dezelfde manier gefotografeerd door Rinie Boon, een lokale freelance fotograaf. Boon kende de plek goed en besloot erheen te gaan toen Dordrecht door wateroverlast werd geteisterd. Zijn foto belandde op de voorpagina van het Algemeen Dagblad waarna het hek van de dam was. De volgende dag probeerden veel dagjesmensen dezelfde foto te maken. Ook ANP-fotograaf Robin Utrecht maakte die dag een aantal foto’s. Op één foto kijkt Van Nes recht in de lens, terwijl hij het touwtje van de luxaflex al vast heeft. Die foto’s gingen de wereld over en belandden zelfs in de overzichten met de mooiste foto’s van 2012 van onder andere The Atlantic en Getty Images. Ook werd de foto van Utrecht, samen met een opname van ANP-fotograaf Jerry Lampen, geplaatst in een van de jaaroverzichten 2013 van Time Magazine. Lampen herkende de plek meteen toen hij vorige week in Dordrecht rondliep. Hij wachtte anderhalf uur tot meneer van Nes een kijkje kwam nemen in zijn atelier. Pas toen maakte Lampen zijn foto waardoor de man achter zijn kelderraam weer in allerlei kranten belandde. Daarmee lijkt meneer van Nes inmiddels symbool te staan voor de wateroverlast in Nederland. Je krijgt bijna het gevoel dat fotografen een gebrek aan creativiteit hebben om dit soort onderwerpen op een originele manier te fotografen. Maar is het eigenlijk problematisch dat steeds dezelfde foto wordt gemaakt? Volgens Lampen niet: „Een foto van een identiek doelpunt plaats je toch ook gewoon?”

Het komt inderdaad regelmatig voor dat een foto gemaakt wordt van een situatie die jaarlijks terugkeert. Op de maandag voor Prinsjesdag staat vaak een foto in de krant van politiepaarden die oefenen voor de volgende dag door langs rookbommen te lopen op het strand van Scheveningen. Een foto van de wandelaars die bij zonsopgang de Waalbrug oversteken is onvermijdelijk bij de berichtgeving over de Nijmeegse vierdaagse. En bij strenge vorst zien we luchtfoto’s met daarop schaatsers op natuurijs in een prachtig wit Hollands landschap. Elk jaar worden deze foto’s gemaakt en gepubliceerd in de krant, terwijl ze altijd hetzelfde laten zien. Wellicht valt het sommigen op. Maar voor de meeste krantenlezers zal het weinig uitmaken. Het zijn de archetypische voorstellingen die ons leven structureren en het nieuws overzichtelijk maken. Als meneer Nes volgend jaar weer gefotografeerd wordt achter zijn kelderraam kunnen we hem definitief in het rijtje opnemen.

Martijn Kleppe werkt als onderzoeker aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en is gespecialiseerd in persfotografie. Meer foto’s op nrc.nl/beeldverhaal. Tips en opmerkingen: beeldverhaal@nrc.nl