Het jaar van transitie naar beter humeur

De eindejaarsrituelen van de media beginnen op stoom te komen. Nog voor het Groot Dictee der Nederlandse Taal en de verkiezing van de Politici en Sportlieden van het Jaar, maken Time en zijn Nederlandse pendant Elsevier bekend wie hun cover mag sieren als ‘Persoon van het Jaar’.

Voor velen in Nederland kwam de aanwijzing van paus Franciscus als meest saillante internationale persoonlijkheid nogal uit de lucht vallen. Dat was althans de teneur van Pauw & Witteman (VARA), die mediapriester Roderick Vonhögen om een toelichting vroegen. Een paus die hoop biedt? Dat zijn we echt niet meer gewend.

Afgelopen zondag werd het echter al voorspeld: uiteraard in Kruispunt (RKK), maar ook door Paul Scheffer in de internationale tijdschriftenrubriek Schuim & As van Buitenhof. Of het Vaticaans establishment zich zal neerleggen bij de vernieuwingsdrang, dat is een andere vraag.

In De Wereld Draait Door (VARA) mocht onze eigen Persoon van het Jaar aanschuiven: Wim Pijbes, toevallig een van de andere Buitenhof-commentatoren, maar vooral directeur van het Rijksmuseum. Dat werd op 23 april heropend door koningin Beatrix, in 2012 de coverpersoon van Elsevier.

Pijbes vertelde bijna besmuikt dat er nu een „probleem aan de goede kant van de streep” was: zo veel extra inkomsten dat het museum moet gaan nadenken over een verstandige besteding. Zelf noemde hij de kwaliteitsimpuls van Anouk aan het Eurovisie Songfestival als een hoopvolle gebeurtenis in 2013.

Wat was er een hoop verandering en nieuw elan dit jaar, en niet alleen omdat de lichtjes aan het Museumplein weer gingen branden. Je merkt het in de talkshows, waar bijna nooit meer gezeurd wordt over hoofddoekjes, baarden en slecht geïntegreerde moslims. In zeer korte tijd is Nederland zich gaan realiseren hoe pijnlijk het is voor etnische minderheden om zich uitgesloten te voelen. De mensen die de Zwarte Pietdiscussie onzin vinden zijn nog wel talrijk, maar je treft ze bijna niet meer aan op televisie. Daar wordt nu vooral gekibbeld over de vraag wie deze week de ergste racist van het land is.

De komst van RTL Late Night draagt sinds kort bij aan het gevoel dat we de transitie naar een beter humeur mee maken. Ondanks de soms erg oppervlakkige toon en een voorkeur voor andere RTL-sterren creëerde Humberto Tan in korte tijd een swingend programma dat de kijkers met een positief gevoel op bed legt. Belangrijk aandeel is de vanzelfsprekende aandacht voor veelkleurig en grootstedelijk Nederland, dat door de publieke omroep veelal alleen wordt verwelkomd in het kader van een speciale taakopdracht.

Je mag hopen dat er in de binnenkort te verwachten jaaroverzichten aandacht zal zijn voor niet alleen een heel pril economisch herstel, maar vooral voor die sneller doorzettende terugkeer naar een lagere zuurgraad in het publieke debat. Er had maar één Zwarte Piet een verfbom in de nek moeten krijgen om die hoop weer even de grond in te slaan, maar de colonne van de sociale dooi is wel onomkeerbaar in beweging gezet.