:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2013/12/piano.jpg)
Het is een krachtig beeld: een man die muziek maakt op een piano die geverfd is in de kleuren van de Oekraïense en Europese vlag. Voor hem een rij oproeragenten. De foto werd dit weekend veelvuldig gedeeld op Twitter. “A man”, stond er steeds bij, of “a protester”. NRC.nl achterhaalde wie de man achter de piano is.
VolgenMDoczy Michael Doczy Wow!That could be the #photo of the year “@zamari: Cultural revolution in Ukraine: Man playing piano to riot police! http://t.co/3zilnPgpAw”
Volgen
Volgen
Volgen
De man achter de piano is de 22-jarige Markiyan Matsekh. Zijn vader bedacht de compositie voor de foto, die gisteren werd genomen bij het presidentieel paleis, dat bewaakt werd door agenten. Nu staat de piano op het Onafhankelijkheidsplein in Kiev. Later zal hij weer verhuizen. Iedereen mag erop spelen.
Piano als teken van culturele revolutie
In Oekraïne wordt al twee weken geprotesteerd tegen een beslissing van de regering om een verdrag met de EU niet te ondertekenen. De regering koos, onder Russische druk, in plaats daarvan voor toenadering tot Rusland. Maar volgens Matsekh gaan de demonstraties om meer dan alleen het verdrag, vertelt hij aan de telefoon. Hij kocht de piano een paar dagen geleden. Zijn vrienden beschilderden hem. Door de piano in de stad Kiev te plaatsen wil hij laten zien dat de protesten in Oekraïne vreedzaam zijn: hij bestempelt ze als culturele revolutie.
“We willen met goedheid en kunst protesteren tegen het geweld tegen ons. Dit is een demonstratie tegen het systeem, tegen corruptie; niet tegen bepaalde mensen. Het gaat om meer dan alleen het akkoord met de EU dat de regering niet heeft ondertekend. Dat is de reden waarom mensen twee weken geleden de straat op gingen, maar nu vragen ze om een normaal leven. Europa is een goed symbool voor ons, omdat dat een plek is waar mensenrechten en mensen met een andere mening worden gerespecteerd. We willen daarnaast ook de mensen die de orders opvolgen bereiken - de oproerpolitie. Met muziek kunnen we hen raken en overhalen aan onze kant te staan. We weten dat het niet alleen maar wrede beesten zijn die onze broeders en zusters hebben geslagen.”
‘We hebben geen leiders nodig’
Dat dinsdag een motie van wantrouwen tegen de regering van premier Nikolaj Azarov werd verworpen, hebben Matsekh en de andere demonstranten als grote teleurstelling ervaren.
“We hoopten dat de oppositie ons zou helpen, maar dat deden ze niet. Ze gaven ons ook geen instructies wat we nu moesten doen. Daardoor verloren we hoop. Maar de energie die we in ons hadden moest op de een of andere manier vrijkomen. En toen gebeurde het bijzonderste: we realiseerden ons dat we geen leiders nodig hebben, geen politici. We kunnen onszelf gidsen. En dat besef kwam bij elke revolutionair tegelijk.”
Matsekh werkt in de IT en was vroeger muzikant. Hij speelde in bandjes en componeerde muziek. Een halfjaar geleden bedacht hij een soortgelijk project, in zijn eigen stad: Lviv, de grootste stad van West-Oekraïne. Hij zette een piano op straat waar iedereen op kon spelen, “zodat ze vrijheid en de cultuur van de stad proefden”. Het zorgde voor een goede sfeer, al die toeristen en inwoners die muziek maakten op straat. “Ik dacht: dat kan ik ook toepassen op deze revolutie. Want de formule past erbij.”
Opus 64
Zijn vader Oleg bedacht de compositie voor de foto. Maar omdat hij ziek thuis is, werd de foto uiteindelijk door een goede vriend, Andriy Meakovsky, gemaakt. Hij helpt ook mee met de organisatie van het project met de piano. De foto is dus tot stand gekomen door drie mensen, zegt Matsekh. Op het moment dat de foto genomen werd, speelde hij Opus 64 van Chopin.
“Mijn vingers waren koud. Het was het eerste liedje dat in me opkwam. Het was ook een van de eerste stukken die ik leerde spelen op de piano. Ik had ook wel een Oekraïens lied willen spelen, maar die schoten me op dat moment niet te binnen. Andere mensen hebben later wel heel veel nationale liederen gespeeld.”
Demonstranten die op de piano spelen met Europese en Oekraïense symbolen. Foto Reuters / Stringer
Omvergeworpen Lenin
In Kiev zijn vandaag weer honderdduizenden mensen op de been. Zojuist is het standbeeld van Lenin omvergeworpen, een symbolisch teken omdat het staat voor de gedeelde geschiedenis met Rusland. Matsekh vindt het een slechte actie, zegt hij, eraan toevoegend dat hij geen leider van de protesten is, maar gewoon “één uit honderdduizenden.”
“Ik houd ook niet van Lenin, hij heeft slechte dingen gedaan. Maar we hadden dit kunnen doen ná onze overwinning, op een legale manier. Het is een teken van agressie. Het is goed mogelijk dat de regering hierachter zit, dat er mensen zijn betaald om dit te doen, als provocatie. Maar het kan ook zijn dat het mensen zijn die héél erg boos zijn op de regering. De afgelopen week heerste er een gevoel van vreedzaam protest bij de mensen op het plein, ik denk niet dat zij erachter zitten. Misschien zijn het mensen die van buiten komen. Het kan ook een eerste teken zijn dat mensen hun geduld verliezen.”
De boodschap van de revolutie lijkt aan te komen, zegt Matsekh.
“Ik hoorde zojuist het verhaal van een man die ‘s avonds laat langs een politiebusje liep. Er zaten politiemannen in. Eén van hen zwaaide naar de man en liet zijn telefoon zien door het raam. Er stond op: “We staan achter de mensen.”