Een dag nadat Tweede Kamerlid voor de PVV Roland van Vliet een tweet de wereld instuurde waarin hij opriep de kieskeurige illegale asielzoekers die opvang in een voormalige gevangenis hadden geweigerd hardhandig over de grens te zetten („Eruit stampen die gasten!”), bood hij via hetzelfde medium excuus aan voor zijn woordkeuze: „Uiteraard doe ik geen oproep tot geweld, excuses voor grof taalgebruik maar iedereen uit frustraties wel eens op emotionele wijze.”
Hollandse humor over minderheden is meestal gewoon haathumor
Ik begrijp het – ik heb dat zelf ook wel eens. Mijn eerste, veel te emotionele opwelling toen ik de oproep van Van Vliet las, was een paar vrienden bij hem langs sturen om hem met behulp van een tas vol ijzerwaar de idealen van de Verlichting bij te brengen. Niet goed, Bas. Zo doen we dat niet in Nederland. Nu vind ik, een stuk rustiger, dat dit stuk ongeluk per direct door Wilders de Kamer uitgezet zou moeten worden.
Je leert iedere dag.
Wat ik de afgelopen weken vooral geleerd heb, is dat woorden in Nederland nooit bedoeld zijn zoals ze gezegd worden. De oproep tot geweld van Van Vliet bleek na kritiek „uiteraard’’ geen oproep tot geweld. Wat het dan wel was?
Het is in ieder geval een patroon. Ook de mail waarin een zwarte stagiair door een elektronicazaak in Arnhem werd afgewezen („Heb nog even gekeken, is niks. Ten eerste een donker gekleurde (neger). En op zijn cv weinig tot geen ervaring met computer enz.)” leek weliswaar keihard racistisch, maar was dat natuurlijk niet. Volgens de baas van de werknemer die de mail verstuurde was die „absoluut niet racistisch bedoeld”. Hoe dan wel? Eerst werd verklaard dat het om een „interne grap” ging. Inmiddels gaat het om „een – zeer ongepaste verwijzing naar een grap”.
Lastig, maar dit is duidelijk: als het om humor gaat, kan het niet racistisch zijn – dat is ook de verdediging van Gordon nu hij onder vuur blijft liggen vanwege zijn denigrerende opmerkingen tegen een Chinese operazanger in Holland’s Got Talent. Het was gewoon een „onschuldig stigmatiserend grapje”. Drammerige antiracisten begrijpen dat niet, die proberen je de hele tijd op een belerend toontje uit te leggen dat racisme echt niet alleen de Ku Klux Klan is, maar dat Michel Foucault heeft laten zien dat er ‘uitsluitingsmechanismes’ in de samenleving in werking zijn, waardoor ongemerkt de lakens nog steeds worden uitgedeeld door „de witte middelbare heteroseksuele man” – kijk, daar hebben we Roland van Vliet.
Het lijkt geen eerlijke strijd – wie wil er bij het kamp van de academische humorlozen horen? Het is de campus versus het buurtcafé, de universiteit tegen Floradorp. Hollandse incorrecte humor overstijgt de onderlinge verschillen, maakt korte metten met hautaine scherpslijperij, neemt mensen serieus door ze op de hak te nemen. Juist omdat je geen racist bent, kun je harde discriminerende grappen maken. Iedereen kan het. Je hoeft alleen maar contact te maken met je innerlijke Gordon.
Jammer dat het een leugen is. Hollandse humor over minderheden is meestal gewoon haathumor – kijk even op de website van PowNews naar PVV-baas Martin Bosma die een gediscrimineerde neger nadoet. De Chinese operazanger blijkt, in tegenstelling tot wat RTL meteen na het begin van de ophef verkondigde, zich wel degelijk door Gordon gekleineerd te voelen. Toen Gordon zelf afgelopen donderdag door Giel Beelen op de radio werd geïnterviewd, bleek hij om alles te kunnen lachen, behalve om zichzelf. „We hebben ons in Nederland al laten overlopen door alles en iedereen en van alles geaccepteerd. Iedereen kan hier vrij zeggen wat ie wil, wonen en blijven. Iedereen is welkom, maar ga dan niet onze tradities aantasten of zeggen wat wij wel of niet mogen zeggen, omdat ik een grap maak over een Chinees.”
Zelf voel ik me de laatste tijd wel eens door Gordon overlopen, maar zijn woorden zijn wat mij betreft de beste samenvatting van het zuur dat de afgelopen maanden door de media golft – je mag hier zijn, maar je hoort er niet bij. Je mag zeggen wat je wil, zolang je maar niks tegen mij zegt. We wringen ons in bochten om het je naar de zin te maken – wat krijgen we er voor terug?
Eruit stampen, die gasten! Dat is de grondtoon in de Zwarte Piet-discussie en alle incidenten die erop volgden – het gezellig Hollandse gevoel van eeuwige miskenning. Het gaat eerder om narcisme dan om racisme. Het effect is misschien wel dodelijker.