Document Snowden: Nederland al sinds 1946 doelwit van NSA

Nederland is tussen 1946 en 1968 afgeluisterd door de Amerikanen. Een document van de Amerikaanse klokkenluider Edward Snowden, dat is ingezien door NRC, levert daarvoor het onomstotelijke bewijs. Uit het stuk blijkt niet of het afluisteren na 1968 is opgehouden.

In het document staat ook dat de Amerikaanse inlichtingendienst NSA verborgen wil houden dat Nederland is afgeluisterd. Officiële documenten die aantonen dat Nederland een doelwit is, mogen niet worden gepubliceerd omdat Amerika vreest dat publicatie de relatie met de bevriende natie Nederland in gevaar brengt.

Ook andere bevriende naties vanaf 1946 afgeluisterd

Het document van Snowden is een recente inventarisatie van het NSA-archief vanaf 1946 tot 1968. In het stuk wordt geanalyseerd welke informatie openbaar gemaakt kan worden en welke niet. Uit het stuk blijkt ook dat andere bevriende naties als België, Duitsland, Frankrijk en Noorwegen vanaf 1946 zijn afgeluisterd.

De Amerikaanse journalist Matthew Aid, die een boek maakte over de NSA, sprak eerder het vermoeden uit dat de afluisteractiviteiten zijn doorgegaan tot ver in de jaren 90. Minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk (PvdA) meldde onlangs nog dat de Amerikanen hem hebben verzekerd dat Nederland geen doelwit is van de NSA. De minister vroeg opheldering na berichten over het afluisteren van onder andere Nederland.

Nederland werkt als zogeheten ‘derde partij’ intensief samen met de Amerikanen. De partners, zo schrijft de NSA, leveren de dienst „unieke en waardevolle inzichten in contraterrorisme, antiproliferatie, en regionale veiligheidsproblemen.” Als naar buiten zou komen dat de NSA deze partnerlanden bespioneerde, dan zou dat ten koste kunnen gaan van de samenwerking. „Hoewel ze misschien vermoeden dat ze targets waren voor 1968, zal hun samenwerking met de NSA waarschijnlijk afnemen als dit een publiek feit zou worden”, schrijft de NSA.

De dienst verwijst voor een reactie naar de Amerikaanse overheid. Een woordvoerder zegt dat iedere publicatie over staatsgeheimen schadelijk is voor de nationale veiligheid van de VS. De AIVD wilde niet reageren.

50.000 computernetwerken geïnfecteerd met malware

Een tweede onthulling uit documenten van Snowden die NRC Handelsblad heeft ingezien, betreft de werkwijze van de NSA. De Amerikaanse inlichtingendienst heeft wereldwijd meer dan 50.000 computernetwerken geïnfecteerd met kwaadaardige software om gevoelige informatie te stelen. Op een slide uit een managementpresentatie uit 2012 staat uitgelegd hoe de NSA wereldwijd informatie verzamelt. Daarin staat ook dat de inlichtingendienst op meer dan 50.000 plekken aan ‘Computer Network Exploitation’ doet. Dit is het heimelijk infiltreren van computersystemen door middel van het installeren van kwaadaardige software, zogeheten malware.

Open kaart in nieuw scherm

GCHQ infiltreerde eerder telecomprovider Belgacom

Een voorbeeld van een dergelijke hack werd in september ontdekt bij de Belgische telecomprovider Belgacom en zorgde toen voor grote opschudding. Door het installeren van malware was de Britse inlichtingendienst GCHQ jarenlang in staat om het telefoon- en dataverkeer dat via de infrastructuur van Belgacom liep, te onderscheppen. GCHQ was binnengekomen bij Belgacom door medewerkers van het Belgische bedrijf naar een valse LinkedIn-pagina te lokken.

De computeraanvallen van de NSA worden uitgevoerd door een speciale afdeling, die TAO (Tailored Access Operations) wordt genoemd. Bij deze afdeling werken meer dan duizend hackers. In augustus berichtte The Washington Post al over de cyberoperaties van de TAO. De Amerikaanse krant meldde op grond van een geheime begroting van de Amerikaanse inlichtingendiensten dat er in 2008 al op zo’n 20.000 plaatsen malware had geïnstalleerd. Medio 2012, zo blijkt uit de presentatie die NRC Handelsblad heeft ingezien, was dat aantal meer dan verdubbeld.

Zogeheten cyberoperaties worden steeds belangrijker voor de NSA. Computerhacks zijn relatief goedkoop, en stellen de dienst in staat om binnen te dringen op plaatsen waar de Amerikanen geen toegang hebben. Uit de NSA-presentatie blijkt dat de NSA veel CNE-operaties uitvoert in landen als Venezuela en Brazilië. De malware die in deze landen is geïnstalleerd, kan jarenlang actief zijn zonder te worden opgemerkt. De programma’s kunnen ook op afstand naar believen worden aan- en uitgezet.

De overige pagina’s uit het document waaruit blijkt dat Nederland en andere bevriende naties van de Verenigde Staten zijn afgeluisterd door de National Security Agency.