We mogen Bill de Blasio gerust ‘links’ noemen

Correspondent Verenigde Staten

‘Back In The USSR!’ The New York Post, het rechtse schandaalblad, deed deze week nog een ultieme poging om Bill de Blasio neer te halen. De (vrijwel zeker) nieuwe burgemeester van New York werd maandag op de voorpagina afgebeeld met hamer en sikkel. Iemand voor communist uitmaken is het ergste verwijt wat een Amerikaanse politicus kan krijgen, maar voor Bill de Blasio is alles anders. Hij bevestigde nog maar eens dat hij een progressieve agenda heeft, noemde zichzelf inderdaad links, en maakte zich op voor een monsterzege.

New York koos vannacht een opvolger voor de partijloze miljardair Michael Bloomberg. Al weken stond vast dat de Democraat Bill de Blasio deze race met gemak zou winnen. Zijn tegenstander, de Republikein Joe Lhota, lag tot gisteren circa 40 procentpunt achter in opiniepeilingen.

Een andere koers

De Blasio begreep, beter dan Lhota, dat New York na twaalf jaar Bloomberg een andere koers wil. De bijna twee meter lange De Blasio was niet alleen uiterlijk een contrast met Bloomberg (nog geen 1,75 meter lang). Hij zette zich af tegen de tweedeling die onder Bloomberg groter is geworden. De ambitieuze nieuwbouw, bedoeld om miljonairs te trekken, het harde politieoptreden, de toenemende segregatie. Dat is wat New Yorkers wilden horen.

Bill de Blasio (52) is in zijn huidige functie van ombudsman al jarenlang een plaaggeest voor Bloomberg. De Blasio verzette zich sinds zijn verkiezing tot ombudsman, in 2009, vooral tegen de ingezette onderwijshervormingen. De burgemeester gaf meer ruimte aan publiek-private ‘charter schools’, vaak gesponsord door bedrijven of rijke donoren, terwijl het publieke onderwijs verschraalde en segregeerde.

Als ombudsman – een machtige functie in New York – kreeg De Blasio profiel als een onverzettelijke en luidruchtige voorstander van egalitair en gemengd onderwijs. Hij verwees vaak naar de publieke school van zijn kinderen in Park Slope, Brooklyn. Doordat Brooklyn onder Bloomberg steeds meer blanke rijken trok, verlieten de zwarte en latinokinderen uit de klassen van zijn kinderen de stad.

Zijn familie is De Blasio’s geheime wapen. Zijn Afro-Amerikaanse vrouw Chirlane viel, voordat ze met Bill trouwde, op vrouwen. De kinderen Chiara en Dante zijn vermoedelijk de belangrijkste reden dat hij opviel in het drukbezette veld tijdens de Democratische voorverkiezingen.

Tienerzoon Dante is getooid met een indrukwekkend Afro-kapsel. Dante voerde het woord in een campagnespot, waarin hij zijn huidskleur subtiel noemde: „Bill de Blasio zal een burgemeester voor alle New Yorkers zijn. Hoe ze er ook uitzien. Dat zou ik ook zeggen als hij mijn vader niet was.” Een medewerker van Christine Quinn, vooraf de grote favoriet voor de Democratische nominatie, zei dat Quinn kansloos was nadat deze spot was vertoond.

Met zijn gezin is De Blasio de verpersoonlijking van het New York zoals veel inwoners het graag zien: tolerant, ruimdenkend, liberaal. De Blasio is niet bang om links genoemd te worden, dat maakt hem een unieke verschijning in de Amerikaanse politiek. In een interview in New York Magazine zei hij vorige week: „Mijn wereldbeeld is voor een deel Franklin Roosevelt – de New Deal – een deel Europese sociaal-democratie, en een deel bevrijdingstheologie” – het laatste verwijst naar progressief-christelijke ideeën over eerlijke welvaartsverdeling.

Kritisch

Michael Bloomberg creëerde als burgemeester afstand tussen hem en zijn bevolking. Hij is zo rijk, dat hij geen steun van anderen nodig had om zijn doelen te bereiken. Hij maakte New York aantrekkelijk voor miljonairs en toeristen, onder meer door de politie ruime bevoegdheden te geven om de straten veilig te houden. Door zijn ‘stop and frisk’-beleid werden ieder jaar ruim een half miljoen mensen op straat aangehouden en op wapens en drugs gefouilleerd.

De overgrote meerderheid van de aangehouden mensen bestond uit zwarten en latino’s. De Blasio was als ombudsman al kritisch op dit programma, en belooft het te versoepelen. De Blasio wil daarbij de rijke New Yorkers meer belasten, en de groei van ‘charter schools’ tegengaan door meer belastingen te vragen. Toch is het maar de vraag of hij veel ruimte heeft om de stad echt een ander gezicht te geven. De massale nieuwbouwprojecten van Michael Bloomberg zijn niet terug te draaien. Veel belastingen kan hij niet verhogen, daar gaat de staat New York meestal over. Wat hij vooral kan bereiken, is dat de toon van het stadsbestuur vrijzinniger wordt.