Scheepsmachinist Mannes Ubels is geen natuurfreak

De bemanning mocht van Mannes Ubels geen oude verfblikken overboord gooien. Afval moest op het schip keurig gescheiden worden. Oude vriend en collega Melle Zegel herinnert het zich glimlachend. Meer dan twintig jaar geleden voeren ze samen op vrachtschip de Algerak. Ubels als matroos, Zegel was stuurman. In het begin plaagden de bemanningsleden Ubels. Hij was nieuw – een onderdeurtje, in scheepstaal – en werd getest. Zegel: „Plagerijen, maar daar kon Mannes uitstekend mee omgaan. Hij bleef altijd vrolijk en positief. Ik herinner me dat hij bezig was met het milieu. Dat hij anderen overhaalde ermee bezig te zijn. Tussen ons ontstond een soulmate-achtig gevoel. Hij is eigenzinnig, maar zeer sociaal.”

Scheepsmachinist en Greenpeace-activist Mannes Ubels (42) zit sinds 19 september vast in een Russische cel. Hij is een van de 28 actievoerders die door de Russische kustwacht werden opgepakt toen ze met de Arctic Sunrise onderweg waren om actie te voeren in het Noordpoolgebied.

Ubels is geboren in Bedum, net boven Groningen. De „Ubeltjes” zijn bekend in het dorp. Henk van der Velde, voorzitter van Dorpsbelangen Bedum: „Een warme familie, erg actief tegen onrecht”. Mannes Ubels wordt door vrienden, zijn vriendin en familie omschreven als „sympathiek” en „eigenzinnig”, met „het hart op de juiste plek”. Met een goed, droog gevoel voor humor, erg gehecht aan zijn vrijheid. Hij woont in Oudeschip en heeft een relatie met de Groningse Carmen van Woudenberg.

Een echte activist is Ubels niet. Vriend Melle Zegel: „Voor Mannes is het volslagen logisch om rekening te houden met het milieu, maar het is niet zo dat hij overdreven veel met de natuur heeft”. Broer Rob: „Het is voor hem een kwestie van gezond verstand gebruiken”. Van Woudenberg: „Mannes houdt van duurzaamheid en soberheid, en past daarom goed bij Greenpeace. Maar hij is geen natuurfreak en hij doet al lang niet meer echt actief mee aan acties. Het is een introverte man, die zijn werk doet in de machinekamer en zich thuis voelt aan boord van een schip, in een fijn en gemêleerd gezelschap”.

Ubels zoekt de media niet op, in tegenstelling tot zijn collega-gevangene Faiza Oulahsen. Dat hij nu in de belangstelling staat, is eigenlijk niets voor hem. Dat er geschreven wordt dat hij duurzame beplanting in zijn tuin heeft – niet waar – en houdt van sleutelen aan oude auto’s – heeft hij een hekel aan – vindt Ubels niet fijn. Hij denkt liever eerst aan anderen, daarna aan zichzelf. Aan de Russische autoriteiten heeft hij gevraagd om te mogen kijken hoe het met de Arctic Sunrise ging. Zijn verzoek werd gehonoreerd, en Ubels mocht een dag de cel uit om aan het schip te sleutelen. Broer Rob: „Hij maakt zich nu ook meer zorgen over bemanningsleden met kinderen, dan over zijn eigen situatie.”

Het is al meer dan tien jaar geleden dat Zegel, nu werkzaam bij Rijkswaterstaat, en Ubels contact hadden. Ze verloren elkaar uit het oog toen Ubels verhuisde van Rotterdam naar Oudeschip. Toen Zegel hoorde dat zijn vriend vast zat, stuurde hij op goed geluk een brief naar het consulaat in Rusland. Tot zijn verbazing kreeg hij een brief terug uit de Russische cel. Handgeschreven, en ingescand door een advocaat. In de brief schrijft Ubels dat het „niet allemaal rozengeur en maneschijn” is in de gevangenis, maar dat het wel een mooie manier is om weer eens in contact te komen.

Rob Ubels heeft al drie weken geen contact gehad met zijn broer. Hij zou zijn overgeplaatst van Moermansk naar Sint-Petersburg, maar de familie weet niet of dat ook echt gebeurd is. Ze hebben daarvoor een keer met elkaar gebeld. Rob: „De onzekerheid is voor Mannes het ergste. Kijk, als hij een jaar cel krijgt, dan weten we dat. Dat is te overbruggen, dat kan hij aan. De onzekerheid is niet vol te houden. Daar zou iedereen aan onderdoor gaan. Gelukkig is Mannes nog sterk; hij is nog niet geknakt.”

De voorbereidingen op zijn reis met de Arctic Sunrise gingen volgens Rob Ubels zoals altijd: zonder al te veel zorgen. Over risico’s sprak Ubels nauwelijks met zijn familie. Had hij wel in de gaten wat de risico’s waren? Rob Ubels: „Nee, nee, volstrekt niet. Wat nu gebeurt, is buiten alle proporties. Vorig jaar hadden ze een actie op hetzelfde boorplatform en toen zijn ze gewoon op de vingers getikt door de kustwacht. Dat was normaal”.

Mannes Ubels houdt zich volgens vriendin Carmen Van Woudenberg sterk in de gevangenis: „Maar fysiek heeft hij last van het slechte eten, de kou en het gebrek aan daglicht. Het moet niet te lang duren.” Het liefste zou Ubels snel terug in Nederland zijn, en vooral anoniem. Broer Rob komt hem ophalen, want dat is destijds al afgesproken bij het afscheid. Rob Ubels: „Dat ging zoals altijd. Hand, knuffel. Goede reis, tot in de pruimentijd. Ik krijg wel een belletje als ik je moet ophalen van het station.”