Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.

Politiek

Burgers dagen Plasterk om ‘witwassen’ NSA-data

Een brede coalitie van burgers en organisaties start een rechtszaak tegen de staat. Ze willen dat de staat stopt met het gebruiken van illegaal verkregen gegevens.

Ronald Plasterk (PvdA) bij inloop Ministerraad op 1 november.
Ronald Plasterk (PvdA) bij inloop Ministerraad op 1 november. Foto ANP / Martijn Beekman

Een brede coalitie van burgers en organisaties als de Nederlandse Vereniging voor Strafrechtadvocaten (NVSA) en de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) start een rechtszaak tegen de staat. Ze willen dat de AIVD stopt met het gebruiken van door de NSA illegaal verkregen gegevens.

De groep heeft zijn pijlen gericht op verantwoordelijk minister Plasterk van Binnenlandse Zaken (PvdA). De coalitie Burgers tegen Plasterk in een persbericht:

Plasterk zegt de spionage- en afluisterpraktijken van de Amerikanen te veroordelen, maar tegenover de Tweede Kamer erkent hij dat gegevens tussen de AIVD en de NSA nog steeds worden uitgewisseld.

De Spaanse krant El Mundo meldde vorige week dat de Nederlandse inlichtingendienst AIVD samenwerkt met de NSA.

Advocaat Christiaan Alberdingk Thijm van de burgercoalitie:

“Door NSA-data te gebruiken wordt illegaal verkregen data door Plasterk en zijn diensten witgewassen. Deze zaak moet daar een einde aan maken.”

Burgers tegen Plasterk wil voorkomen dat gegevens die illegaal door de Amerikaanse dienst zijn verkregen, nog in handen komen van Nederlandse inlichtingendiensten. Mensen van wie onrechtmatig data zijn verkregen, moeten daar bovendien over worden geïnformeerd.

Plasterk: NSA tapte toch niet massaal telefoons af

In tegenstelling tot vorige week, toen Plasterk bevestigde dat de NSA Nederlandse telefoons aftapt, zei de minister vandaag in de Tweede Kamer dat dat niet op grote schaal is gebeurd. Dat meldt persdienst Novum.

“Massaal telefoongegegevens aftappen kan alleen als je letterlijk een klem in een telefooncentrale plaatst. Dat gebeurt niet in Nederland door buitenlandse diensten”, zei Plasterk. De AIVD doet zoiets ook niet, omdat het tegen de wet zou zijn, zei Plasterk verder. Hij sluit niet uit dat er op kleinere schaal is afgeluisterd, zoals naar verluidt is gebeurd met de Duitse bondskanselier Angela Merkel.

De 1,8 miljoen telefoongesprekken die de NSA vermoedelijk in Nederland heeft geregistreerd, gingen volgens Plasterk tussen Nederland en de Verenigde Staten, en mogelijk ook andere landen. In de VS kan de NSA wel aftappen vanuit telefooncentrales. Zo kunnen gesprekken tusssen Nederland en de VS worden afgeluisterd. De Nederlandse inlichtingendiensten kunnen dat niet achterhalen.

Plasterk ziet geen mogelijkheid afgetapte Nederlanders te informeren

Plasterk wees erop dat de telefoongesprekken zelf niet zijn afgeluisterd, maar alleen de ‘metadata’: de NSA heeft geregistreerd welke nummers met elkaar belden. Hij ziet geen mogelijkheden om de Nederlanders van wie telefoongesprekken zijn geregistreerd, daarvan op de hoogte te stellen, zoals bepleit door GroenLinks.

Wel wil Plasterk aan de Amerikaanse overheid vragen of de opgeslagen gegevens kunnen worden verwijderd. “Ik weet niet of het technisch kan, maar het lijkt me een redelijk punt. Ik zal mijn best doen om het te bewerkstelligen.”

Naast de NVSA en de NVJ wordt de zaak tegen de staat aangespannen door burgers als Rop Gonggrijp en Brenno de Winter en de organisaties Internet Society Nederland en Stichting Privacy First.

Lees hier de dagvaarding van bureau Brandeis:

Update 16.50 uur: Plasterk is tegenover de NOS zuinig in zijn reactie op onthullingen dat Nederland in een van de landen is waarmee de Verenigde Staten nauw samenwerken op inlichtingengebied.