Begrotingsakkoord: overzicht van de maatregelen (en wie wat binnenhaalde)

Het kabinet en de gelegenheidscoalitie van D66, ChristenUnie en SGP presenteerden gisteravond een akkoord over de begroting van volgend jaar. Wat zijn de belangrijkste maatregelen? En welke partij sleepte wat binnen? Een overzicht.

Voor het mogelijk maken van een deal over de begroting was de versnelling van een aantal afspraken uit het sociaal akkoord nodig. Het gaat om om een versnelde invoering van de verandering van het ontslagrecht en het beperken van het recht op een WW-uitkering tot een half jaar als werklozen geen nieuwe baan accepteren. Dat was gepland voor 2016. Verandering van de arbeidsmarkt was een voorwaarde voor D66 om in te stemmen met het begrotingsakkoord.

Lees de volledige tekst van het begrotingsakkoord hier:

Naast de arbeidsmarkt zijn er ook nog op tal van andere gebieden nieuwe afspraken gemaakt over de begroting van 2014. Hieronder staan de belangrijkste zaken op een rij.

Belastingen

Tarief eerste schijf omlaag

Het tarief in de eerste schijf van de inkomstenbelasting wordt iets verlaagd. Omdat iedere belastingbetaler hiervan profiteert is een kleine verlaging al voldoende om tot een flinke lastenverlaging te komen. In totaal gaat het om anderhalf miljard euro. Vooral de ChristenUnie verzette zich tegen lastenverzwaringen als gevolg van de extra bezuinigingen van 6 miljard. Volgens het kabinet moet de tariefsverlaging “op korte termijn de bestedingen stimuleren”.

Lastendruk

Hogere inkomens gespaard

De hoge marginale lastendruk wordt verminderd. Van een extra verdiende euro hield de ontvanger soms maar 40 cent over, zo bleek uit berekeningen. Een oorzaak was de afbouw van de algemene heffingskorting in de vierde schijf (52 procent), dus voor de hogere inkomens. Die afbouw van de korting vanaf 2015 gaat niet door. Dat zorgt voor een lastenverlichting van 480 miljoen euro. Hiermee worden D66, ChristenUnie en SGP tegemoet gekomen. Maar ook de VVD is er blij mee.

Bekijk hier een compilatie van de persconferentie over het akkoord:

Koopkracht

Beter dan met Prinsjesdag

Voor alle inkomensgroepen verbetert de koopkracht ten opzichte van de Prinsjesdagplannen. Dit is een tijdelijk effect in 2014, doordat de inkomstenbelasting één jaar wordt verlaagd. De alleenstaande met een minimumloon gaat er met 2,5 procent het meest van allen op vooruit. De alleenverdiener met een inkomen van twee keer modaal gaat er 1,25 procent op achteruit. Dat is ten opzichte van de eerdere plannen een verbetering met 0,5 procent. Vooral winst voor D66 en ChristenUnie.

Vergroening

Auto’s en water worden duurder

Lastenverzwaringen zijn er natuurlijk ook om tot 6 miljard extra bezuinigingen te komen. Zo gaat de verlaging van de motorrijtuigenbelasting (250 miljoen) niet door, gaat de belasting op (zuinige) auto’s omhoog (200 miljoen) en wordt leidingwater duurder (200 miljoen). Dat boeken D66, ChristenUnie en PvdA in als winst: het is fiscale vergroening.

Zelfstandigen

Aftrek ZZP’ers blijft

De positie van de zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) wordt niet aangetast. Aanvankelijk zou de zelfstandigenaftrek worden verlaagd, waardoor kleine zelfstandige ondernemers meer belasting zouden moeten betalen. Die verlaging van de aftrek is nu van de baan, waardoor er met name aan de wens van D66 en VVD wordt voldaan. Vanaf 2015 kost het intrekken van de maatregel de overheid 300 miljoen euro. Wel hoopt het kabinet 100 miljoen euro binnen te halen met de bestrijding van schijnconstructies.

Gezin

Kind en weduwe beschermd

Het kabinet wilde voor kinderen van alle leeftijden één (lagere) kinderbijslag, in plaats van zoals nu voor oudere kinderen méér geld. Nu blijven die leeftijdsgrenzen bestaan – vooral voor ChristenUnie en SGP van belang. Er gaat 100 miljoen naar de kinderopvang, bedoeld als verlichting voor gezinnen met midden- en hogere inkomens. De geplande bezuiniging op de Nabestaandenwet gaat niet door. Ook hier weer werk van SGP en ChristenUnie. Zij draaiden het plan terug dat een weduwe of weduwnaar zonder baan na een jaar in de bijstand terecht komt.

Onderwijs

Geld naar innovatie en mbo
Schoolboeken blijven gratis, in weerwil van het regeerakkoord. Dat kost het kabinet per jaar 187 miljoen euro. Daarnaast krijgt de hele onderwijssector komend jaar 650 miljoen euro méér dan gepland – grote wens van vooral D66. Structureel komt dat bedrag op 600 miljoen euro uit. In de afspraken staat ook al vrij precies waar dat geld dan aan besteed moet worden. Zo gaat er 80 miljoen euro naar leraren en schoolleiders. Het praktijkonderwijs krijgt 100 miljoen euro, net zoals de onderzoek- en innovatiesector. Voor zomerscholen en schakelklassen is 25 miljoen uitgetrokken.

Defensie

Kazerne blijft open

De bezuinigingen op het ministerie van Defensie pakken minder hoog uit dan gepland: in 2014 hoeft er 50 miljoen minder af, en vanaf 2015 90 miljoen euro. De kazerne in Assen en het infanteriebataljon in Ermelo blijven open, met hulp van een ander potje: vanaf 2015 komt er 50 miljoen euro beschikbaar voor regionale werkgelegenheid, een wens van ChristenUnie en SGP. Met regionaal geld kan ook tbs-kliniek Veldzicht openblijven, die staatssecretaris Teeven wilde sluiten. Op de inlichtingendienst AIVD wordt 10 miljoen euro minder bezuinigd, zoals D66 wilde.

Omroep

Bezuinigingen iets verzacht

De publieke omroep, die deze week nog demonstreerde op het Malieveld, hoeft 50 miljoen euro minder te bezuinigen, dankzij D66. Vanaf het jaar 2016 zouden de omroepen aanvankelijk volgens het regeerakkoord van VVD en PvdA in totaal 100 miljoen euro moeten inleveren. Hiervan is nu de helft afgehaald. De publieke omroep is momenteel bezig met een bezuinigingsoperatie van 200 miljoen euro. Deze besparingsopdracht was Hilversum in 2010 door het vorige kabinet opgelegd.

Bekijk hier een compilatie van Nieuwsuur over tien dagen onderhandelen:

Ouderen

Langer doorwerken

De zogeheten werkbonus die werkenden van 61 tot 64 jaar stimuleert om door te blijven werken wordt vanaf 1 januari 2015 afgeschaft. Dit geldt alleen voor nieuwe gevallen. De fiscale premie die aan deze bonus is verbonden kan oplopen tot 1.100 euro per jaar. Tegelijkertijd is afgesproken dat het doorwerken van mensen bóven de AOW-leeftijd zal worden bevorderd – vooral een wens van D66. Het moet aantrekkelijker worden om oudere werknemers in dienst te houden. Maar hoe dat precies moet, is nog onduidelijk.

Zorg

Minder hulpmiddelen

Op de overheidsbijdrage voor genees- en hulpmiddelen wordt meer bespaard. Onduidelijk is nog om welke zaken het precies gaat, zeker is wel dat vooral de VVD altijd kritisch is op zorguitgaven. Scherpe inkoop kan aan de bezuinigingen bijdragen. Zorgverzekeraars moeten strenger worden bij verstrekking van geneesmiddelen. Ook academische ziekenhuizen krijgen minder geld, tot 73 miljoen euro minder. De langdurige zorg levert nog eens 95 miljoen in.

Bouw

Lagere btw blijft

Het verlaagde BTW-tarief van 6 procent voor renovatie en onderhoud blijft heel 2014 van kracht. Aanvankelijk zou de verlaging tot 1 maart van het volgende jaar gelden. Deze maatregel om de malaise in de bouw te verlichten kost 213 miljoen euro. Fractieleider Arie Slob van de ChristenUnie haalde dit punt binnen in de onderhandelingen. Overigens, dit was ook een van de eisen van het CDA toen deze partij nog meepraatte over de begroting van 2014.

De bijdragen zijn van onze redacteuren Annemarie Kas, Mark Kranenburg, Tom-Jan Meeus, René Moerland en Erik van der Walle.