‘Laatste jaren maar 17 burgerpetities overhandigd’

De aanleiding

Wie het ergens niet mee eens is, kan zich melden in Den Haag. Lekker dwars demonstreren is één optie om onvrede te uiten. Maar voor wie geen rellende massa op de been weet te krijgen, zijn er ook een paar ‘bureaucratische’ mogelijkheden. Een petitie indienen bijvoorbeeld. En dan hopen dat de heren en dames politici er wat mee doen. Misschien niet zo sexy – wel een relatief makkelijke manier om politiek Den Haag te bereiken. Én, net als demonstreren, een grondrecht.

Maar volgens een bericht in gratis krant Metro afgelopen vrijdag werden sinds 2008 maar zeventien „burgerpetities” in de hofstad afgeleverd. Dat zou neerkomen op gemiddeld iets meer dan drie petities per jaar. Dat klinkt als weinig, voor iets wat tegenwoordig heel eenvoudig is geworden door een website als petities.nl, waar online petities kunnen worden gestart.

Maar zijn het er echt maar zeventien?

En, klopt het?

Om verwarring te voorkomen eerst even iets over ‘officiële’ manieren waarop burgers zich kunnen melden in Den Haag. Buiten demonstreren zijn dat er namelijk drie. Een petitie is er één van, andere vormen zijn een verzoekschrift en een burgerinitiatief. En gelukkig is de Tweede Kamer zo goed het onderscheid even te duiden. Onder het kopje ‘Uw mening telt!’ op de website staat uitgelegd wat nou eigenlijk precies wat is.

Een petitie is „een verzoek om aan aandacht voor een specifiek probleem”, zo leert de website en wordt namens een groep mensen aangeboden – het aantal maakt niet uit. Een verzoekschrift gaat juist over een individuele kwestie, „waarin de overheid volgens u een verkeerde beslissing heeft genomen”. Een burgerinitiatief heeft in potentie de meeste impact. Daarmee „kunt ú een onderwerp op de agenda van de Tweede Kamer zetten”, afficheert de website enthousiast. Alleen moet zo’n initiatief wel aan een reeks voorwaarden voldoen, zoals ten minste 40.000 steunbetuigingen.

Afgelopen vijf jaar zouden er dus maar zeventien „burgerpetities” in Den Haag zijn afgeleverd. Metro baseert het getal zeventien op gegevens van de Tweede Kamer en website petities.nl, zo staat in het artikel.

De Tweede Kamer houdt het aantal ontvangen petities zelf bij in de jaarcijfers – net als alle andere ‘contactvormen’ met burgers overigens. De afgelopen vijf jaar werden bij elkaar 601 petities in ontvangst genomen door de verschillende vaste Kamercommissies. Dat komt neer op zo’n 120 per jaar.

Een stuk meer dan die genoemde zeventien dus. Maar dat zijn álle petities. Metro heeft het specifiek over „burgerpetities” – of „door burgers gestarte petities”. De Tweede Kamer zelf maakt echter geen onderscheid tussen verschillende type petities. „Een petitie is een petitie”, zegt een woordvoerder – het verschil tussen al die vormen van meningsuiting door burgers is nu al ingewikkeld genoeg.

Maar wat wordt er dan met die mysterieuze burgerpetities bedoeld?

Reinder Rustema, oprichter van petities.nl, kan het uitleggen. „Dat is een onderscheid dat ik op mijn website heb gemaakt en Metro heeft overgenomen”, zegt hij. „Petities kunnen gestart worden door bestaande organisaties of door burgers die zich speciaal voor de petitie organiseren.” Een burgerpetitie slaat op dat laatste. Maar Rustema erkent: een ‘officieel’ onderscheid is het inderdaad niet. „Álle petities worden uiteindelijk ingediend door burgers.”

Zijn er dan maar zeventien van die ruim zeshonderd petities gestart door spontaan gevormde burgerclubjes? Rustema denkt van niet. „Die zeventien zijn alléén de ‘spontane’ petities die werden gestart via petities.nl”, legt hij uit. In totaal bereikten met behulp van zijn site 37 petities Den Haag, waaronder dus ook twintig van al bestaande organisaties.

De Tweede Kamer houdt niet bij welke petities werden gestart door ‘spontaan’ georganiseerde burgers. Het is dus onduidelijk hoeveel er in de (officieel dus niet-bestaande) categorie ‘burgerpetitie’ vallen. Aangenomen mag worden dat het er meer zijn dan de zeventien die op petities.nl werden gestart. Maar zéker weten doen we het niet.

Conclusie

Ondanks het gemak waarmee burgers tegenwoordig een petitie kunnen starten, werden er sinds 2008 maar zeventien „burgerpetities” overhandigd in Den Haag, zo berichtte gratis krant Metro vrijdag.

Uit gegevens van de Tweede Kamer blijkt echter dat sinds 2008 wel 601 petities werden overhandigd. En dat het begrip burgerpetitie officieel niet bestaat. Het getal zeventien blijkt het aantal petities dat ‘spontaan’ door burgers werd gestart op petities.nl – tegenover petities die werden gestart door bestaande organisaties. Hoewel het totale aantal ‘burgerpetities’ waarschijnlijk dus hoger ligt dan zeventien, is dat niet zeker. De Tweede Kamer houdt dat niet bij.

En we moeten streng zijn – ook voor onszelf. De bewering dat er sinds 2008 zeventien burgerpetities in Den Haag werden afgeleverd, beoordelen wij daarom als niet te checken.

next.checkt verder nog: ‘Spoor rond Schiphol is het drukst bereden traject van Europa’, aldus een woordvoerder van ProRail gisteren.