Nederland puft en zweet in de hitte. Is dit nou het broeikaseffect?

Warmterecord, hittegolf, horrorlente, rampenzomer, smogalarm, klimaatverandering. Zo vliegen de beweringen over het extreme weer ons om de oren. In elk geval is het vandaag bloedheet, dat is zeker. Is dat bijzonder? En komt dat door het broeikaseffect? We belden met metereoloog Wim Zikkenheimer van Meteoconsult.

Hoe uitzonderlijk is dit warme weer?

“We halen vandaag een dagrecord. Dat betekent dat het op 2 augustus nog nooit zo warm is geweest. Nu staat het dagrecord op 34,2 graden in Maastricht, in 1921. En zoals het er op dit moment voorstaat, gaan we daar vandaag ruim overheen: er wordt in Maastricht een temperatuur verwacht van 34,5 tot 35 graden, en in Noord-Limburg van bijna 37 graden. Maar we blijven nog ruim onder het all-time-high record. Dat ligt op 38,6 graden. En daar komen we dus echt niet aan.”

Hoe komt het dat het zo warm is?

“Er komt warme lucht vanuit Spanje onze kant op. De wind aan de grond komt ook uit het zuiden tot zuidoosten, dus er is totaal geen tempering vanuit de zee. De lucht waait overdag over Nederland heen, is droog, en er is geen bewolking. Er is maximale instraling van de zon, want geen vervuiling aan de lucht. De wind blijft zuidoostelijk. Alles werkt eraan mee om een hele hoge temperatuur te realiseren.”

Zijn wij nu het warmste gebied van Europa?

“In Duitsland wordt het nog warmer dan hier. De pluk warme lucht komt uit Spanje, dus ook Frankrijk, België en West-Duitsland hebben met hitte te maken.”

Heeft dit met de opwarming van de aarde te maken?

“De aarde wordt steeds een beetje warmer. Temperaturen komen gemakkelijker hoger uit. Dat betekent dat in de klimatologie - cijfers over de afgelopen dertig jaar die steeds weer opnieuw worden berekend - stijgers ontstaan. Dat heeft deels met de opwarming van de aarde te maken: we zoeken steeds hogere regionen op.”

Vanwaar dan die koude winters vol sneeuw en die horrorlente?

“We hebben een koude winter en koud voorjaar gehad. Juni was normaal, juli was de omslag. Temperaturen in Nederland zijn lokale temperaturen, en als we het over klimaatverandering hebben, kijken we naar de gemiddelde temperatuur van de hele aarde. Daarbij heb je afwijkingen naar boven en naar beneden. Die zijn afhankelijk van de windrichting. Afgelopen winter kwam de wind helemaal uit Rusland. In het voorjaar hadden we een noordelijke windrichting, dan waait de wind over zee en dat heeft een verlagende invloed op de temperatuur. Maar de algehele tendens is dat de aarde steeds een beetje warmer wordt.”

Juli was de omslag, zegt weerman Zikkenheimer. 22 juli was het heel warm:

Zit er een grens aan die nieuwe records in Nederland?

“De temperatuur zal geleidelijk stijgen. De records zullen steeds verbroken worden, maar de stappen waarmee dat gebeurt zullen niet groot zijn. Als we het all-time-high record verbreken hebben we het meestal over tienden.”

Hoe zit het met de waarschuwing voor smog? Gebeurt dat vaker?

“Er zijn twee soorten smog. De smog die ontstaat door uitstoot van verkeer en dergelijke, waardoor er een grijsblauwe waas over steden hangt. Die tempert de instraling juist. En je hebt smog die wordt veroorzaakt door sterke zonneinstraling. Die smog zie je niet of nauwelijks. Daarmee hebben we vandaag te maken. Dat komt regelmatig voor, meerdere keren per jaar. Het is niet zeldzaam.”