Richtingenstrijd bij onderzoekers over 'deltaplan' dementie

De lancering van een ‘deltaplan’ tegen dementie, begin deze maand, heeft een richtingen- en belangenstrijd onder alzheimer-onderzoekers ontketend. Veel onderzoekers zijn het niet eens met de nadruk die het plan lijkt te leggen op onderzoek naar een geneesmiddel. Zij zien risico’s aan de publiek-private samenwerking die het plan beoogt.

Via het deltaplan moeten overheid, bedrijven en wetenschappers samen de strijd tegen dementie aangaan. Het plan is een initiatief van neuroloog Philip Schelten van het Alzheimercentrum VUmc en mede uitgewerkt door gezondheidsfonds Alzheimer Nederland en ZonMw, een organisatie die programma’s opstelt voor onderzoek op zorggebied. Het rijk heeft 32,5 miljoen euro toegezegd, Alzheimer Nederland 12,5 miljoen. Het streven is via bedrijven in totaal 200 miljoen bijeen te brengen. De resultaten van het onderzoek moeten in 2020 3 miljard besparen.

Een van de bezwaren van onderzoekers is de nadruk op biomedisch onderzoek naar de oorzaken van dementie, om zo een werkend geneesmiddel te kunnen ontwikkelen. Tot nu toe hebben miljardeninvesteringen geen geneesmiddel opgeleverd en het lijkt uitgesloten dat dat er snel komt. Veel wetenschappers vinden dat het deltaplan zich daarom vooral moet richten op problemen die dementie nu dagelijks veroorzaakt: hoe zorg je dat mantelzorgers niet overbelast raken terwijl voorzieningen als dagbesteding minder worden? Hoe kunnen dementerenden in verpleeghuizen het best worden benaderd?

Volgens directeur Henk Smid van ZonMw zullen wel degelijk alle typen onderzoek aan bod komen. „We leggen de laatste hand aan een onderzoeksprogramma dat niet alleen fundamenteel onderzoek stimuleert, maar ook onderzoek voor de verbetering van zorg en preventie.”

Een ander bezwaar is de grote rol die het plan toekent aan het bedrijfsleven. Wetenschappers vrezen dat commerciële doelstellingen de onderzoekskwaliteit niet ten goede komen. Bedrijven als Achmea, CZ, Philips en de Rabobank zijn betrokken bij het plan maar hebben nog geen geld toegezegd. Smid zegt dat kwaliteit de doorslag zal geven bij de toekenning van geld. „Het kan zijn dat een project dat in de ogen van het bedrijfsleven heel mooi is, toch sneuvelt omdat het wetenschappelijk zwak is.”

Dementie: pagina 10