Heeft Cyprus een plan B of volgen er duistere weken?

Het Cypriotische parlement ziet het niet zitten om spaargeld in te leveren om een Europese noodlening te krijgen. Vanavond werd er in hoofdstad Nicosia tegen de omstreden spaardersheffing en het reddingsplan gestemd. Is er een plan B?

Allereerst. Hoe zit het ook alweer? Cyprus verkeert al tijden op de rand van de financiële afgrond en gaat zonder lening bankroet. Het noodlijdende land kreeg vrijdagnacht tien miljard euro steun toegezegd van de eurolanden en het IMF. In ruil daarvoor moest het eiland onder andere 5,8 miljard euro ophalen. Daarvoor wilde Cyprus een omstreden spaardersheffing doorvoeren, wat meteen tot grote ophef leidde.

Die 5,8 miljard moet er komen

Onze correspondent Marloes de Koning was eerder vanavond bij een grote demonstratie tegen de vermogensheffing van 6,75 tot 9,9 procent.

“Deze mensen hebben er geen vertrouwen in dat het bij een eenmalige heffing blijft. Ze willen best één keer betalen als daarmee het land wordt gered, maar ze zijn bang dat ze later weer hun portemonnee moeten trekken. De tegenstanders willen vooral dat de regering opnieuw gaat onderhandelen, ook al heeft de Eurogroep aangegeven dat er geen ruimte voor is.”

Die ruimte is er inderdaad niet, aldus onze correspondent in Brussel Caroline de Gruyter:

“Iedereen stelt zich hier vrij hard op. Die 5,8 miljard moet er komen, linksom of rechtsom. Er zijn wat landen die er soepeler instaan, maar de Duitsers hebben geen politieke ruimte. En Duitsland deelt nu eenmaal de lakens uit. Die 5,8 miljard ligt dus vast.”

Bankroet dreigt voor Cyprus

President Nicos Anastasiades verklaarde eerder dat de lening het enige alternatief is voor een bankroet voor het eiland. Naar verwachting overlegt hij morgenochtend met alle partijleiders om te kijken alsof er alsnog een voorstel kan komen dat voor een meerderheid acceptabel is.

Maar wat als ze er niet uitkomen? Kan een land failliet gaan? Financiële puristen vinden de term faillissement onjuist. In tegenstelling tot een bedrijf kan een land niet de deuren sluiten en ten onder gaan. De staat blijft bestaan. Frankrijk bestaat nog steeds terwijl het land acht keer failliet is gegaan tussen 1500 en 1800. Ook Spanje heeft dertien faillissementen, tussen 1500 en 1900, weten te doorstaan. Recent zijn Rusland (1998) en Argentinië (2002) failliet gegaan.

Economieredacteur Maarten Schinkel:

“Er zal geen deurwaarder aankloppen om alles te komen opmeten en de boel te verkopen. Het Cypriotische pond is ingeruild door de euro, dus de geldpers kan ook niet worden aangezet. Het is echt een hele lastige situatie. De minister van Financien is vandaag naar Rusland gevlogen, dus misschien dat daar nog geld vandaan komt. Maar Rusland dat Cyprus redt, dat is wel heel cynisch.”

Cyprus is Rusland een doorn in het oog

Cyprus is Rusland echter een doorn in het oog, omdat veel Russische ondernemers hun financiën via het eiland laten lopen. Cyprus afficheerde zich met succes als land waar geld veilig bewaard kan worden, zonder dat er wordt gezeurd over de herkomst. Volgens schattingen staat er tussen de 8 en 35 miljard euro aan Russisch geld in Cyprus. Moskou verstrekte Cyprus eerder al een noodlening, maar het is de vraag of ze dat nu weer zullen doen. De Gruyter:

“Poetin zal een extra lening aan het land waarschijnlijk niet zien zitten. Het financiële systeem is hem een doorn in het oog. Daarnaast zal hij helemaal niet zo veel zin hebben om Europa uit de brand te helpen.”

Dan blijft er één optie over: hulp van de ECB. Het redden van landen hoort echter niet tot de kerntaken van de Europese Centrale Bank en heeft Cyprus maar weinig vrienden in Europa. De Gruyter:

“Net zoals bij de redding van Ierland zou de ECB kunnen bijspringen en de boel min of meer overnemen. In Ierland gebeurde dat tegen gigantisch zware voorwaarden waar het land zwaar onder gebukt gaat. De vraag is of Cyprus dat trekt en wil. Daarnaast heeft Ierland het voordeel dat ze vrienden in Europa hebben en die steun heb je nodig. Cyprus heeft nul vrienden in Europa.”

Gaat Cyprus dan toch akkoord met het reddingsplan?

Het lijkt dus belangrijk voor Cyprus dat ze toch nog een akkoord over de vermogensheffing weten te bereiken, zodat het parlement alsnog akkoord gaan met het reddingsplan. Die ruimte is er nog wel. Maarten Schinkel:

“Een plan B is er niet, maar er kan nog een akkoord komen. Er is vooral ophef dat de kleine spaarders nu ook mee moeten betalen, dus wellicht worden die ontzien en gaan de grote spaarders een hogere heffing betalen. Het maakt Brussel niet uit hoe die 5,8 miljard er komt.”

In Cyprus zit echter niet iedereen te wachten op de buitenlandse redding en inmenging. Correspondent Marloes de Koning:

“Nu er tegen het plan is gestemd zijn de demonstranten hier ontzettend trots dat er eindelijk iemand nee heeft gezegd tegen de dictaten van de trojka, zoals ze hier zeggen. Zij spreken natuurlijk niet voor alle inwoners, maar je merkt wel dat er een nieuw soort groepsgevoel is onder de Cyprioten.”

Volgt er dan toch een exit uit de eurozone? Caroline de Gruyter in Brussel:

“Als het steunplan niet doorgaat, Rusland niet bijspringt en de ECB niet helpt dan zakt Cyprus door de grond. De vraag is hoeveel paniek dit gaat veroorzaken in Europa. Kan de economie in Italië dit bijvoorbeeld hebben? Als er geen akkoord komt volgen er duistere weken.”