Jorge Mario Bergoglio wordt paus Franciscus. Wie is hij?

Witte rook is uit de schoorsteen boven de Sixtijnse Kapel gekomen en het is duidelijk wie het is: de Argentijn Jorge Mario Bergoglio (76). Vanaf nu paus Franciscus. Wikipedia was eerder met het nieuws dan de grote persbureaus: binnen luttele seconden na de aankondiging was zijn naam al omgezet naar ‘paus Franciscus’. Maar wie is deze man, en wat kunnen we van hem verwachten?

Bergoglio is de eerste paus ooit uit Amerika, en de eerste van buiten Europa in 1.272 jaar: de elfde niet-Europese paus ooit. Tot nu was hij aartsbisschop van Buenos Aires, in 2001 werd hij door Johannes Paulus II tot kardinaal benoemd. Bergoglio werkte bijna zijn hele leven in zijn thuisland Argentinië. Het ziet er naar uit dat het een paus wordt die betrokken is bij de armen en zwakkeren in de samenleving. Hij had genoeg lef om een nieuwe pausnaam te kiezen (Franciscus). Wel geldt hij als conservatief als het gaat om zaken als abortus en euthanasie. Oud-correspondent Bas Mesters twittert over hem:

BasMesters Bas Mesters #pontinext Hij heeft geen auto, geen chauffeur, verplaatst zich met de metro, Zijn lievelingspriesters: degene die in de favella’s werken 13 maart 2013 @ 19:36

Volgen

BasMesters Bas Mesters #pontinext Hij kiest een nieuwe naam Franciscus, dat is revolutionair. En Franciscus staat voor nederigheid, liefde ipv macht 13 maart 2013 @ 19:37

Volgen

BasMesters Bas Mesters #pontinext Franciscus koos voor armen, voor harmonie tussen volkeren, vrede wilde tussen islam en christendom. Veelbelovend, nu waarmaken 13 maart 2013 @ 19:39

Volgen

In zijn eerste toespraak riep hij op tot broederschap, vertrouwen en liefde voor de hele wereld:

Dat Franciscus I een andere stijl in het Vaticaan zal brengen, lijkt zeker, schrijft buitenlandredacteur Marc Leijendekker donderdag in nrc.next.

Meteen al in zijn eerste optreden als paus wist hij een band te smeden met de tienduizenden mensen die hun mobieltjes naar hem ophieven. Op een gegeven moment wist hij al die mensen stil te krijgen met het verzoek om een kort gebed. Traditioneel geeft de paus de menigte de zegen, nu vroeg de nieuwe paus de mensen even voor hem te bidden, om sterkte in zijn nieuwe baan.

De eerste, en tot nu enige tweet luidde:

Pontifex Pontifex HABEMUS PAPAM FRANCISCUM 13 maart 2013 @ 19:33

Volgen

Een sobere intellectueel

Het gezaghebbende Amerikaanse blad National Catholic Reporter schreef eerder een profiel van Bergoglio. Hij staat bekend om zijn betrokkenheid bij de armen en zwakkeren in de samenleving, maar geldt als conservatief als het gaat om zaken als abortus. Over dat laatste zei hij in 2004 dat het veroorzaakt wordt door “een groeiende cultuur van egoïsme, individualisme en gemakzucht”. Daar moet tegen gestreden worden, aldus Bergoglio.

Leijendekker schrijft in nrc.next over het conservatisme van Bergoglio:

Bergoglio is in veel opzichten net zo conservatief in zijn persoonlijke overtuigingen als de kardinalen die hem hebben gekozen, zeker als het gaat om het homohuwelijk of abortus. Maar hij is niet dogmatisch. Een half jaar geleden haalde hij hard uit naar priesters die weigeren kinderen te dopen van ongetrouwde stellen. Dat is “hypocriet neo-clericalisme”, zei hij toen. Zoiets hoor je niet vaak in het Vaticaan.

De nieuwe kerkvader is de 266e paus in de geschiedenis van de kerk. Hij staat bekend als een sobere Jezuïet, een intellectueel die Argentinië’s conservatieve katholieke kerk moderniseerde. Hij heeft zijn leven lang in Latijns-Amerika priesters opgeleid, een werelddeel waar de meeste katholieken ter wereld wonen. Bergoglio is politiek onderlegd, maar beschikt ook over een bescheidenheid die veel kardinalen erg waarderen. Een zeer religieus persoon met een ongekend plichtsbesef die drie complexe boeken over geloofsbeleving schreef.

Vorige keer kwam hij al dicht bij benoeming tot paus, toen hij - naar verluidt - tweede werd na Benedictus XVI. Toen bewoog Bergoglio zijn aanhang er echter toe op te geven, omdat hij overwoog, bij verkiezing, de uitnodiging paus te worden te weigeren. Hij heeft niets met macht en weigerde eerder voorzitter van de Argentijnse bisschoppenconferentie te worden. Nu stond hij in de verwachtingen niet tussen de grote kanshebbers voor de post.

De zoon van een spoorwerker

Bergoglio is de zoon van een Italiaanse immigrant, zijn vader was een spoorwerker. Hij is een nederige man, schrijft persbureau AP, die niet aan luxe doet, zoals sommige andere kardinalen uit Buenos Aires. Hij nam vaak de bus naar zijn werk, woonde in een appartementje, kookte gewoon zijn eigen maal en bezocht vaak de sloppenwijken rondom de hoofdstad van Argentinië. Hij komt op voor de armen en vindt maatschappelijke betrokkenheid, niet leerstellige gevechten, de belangrijkste taak van de kerk.

De Standaard schreef over zijn sociale betrokkenheid in een kort profiel in 2005:

Tijdens de weekenden trekt hij met de autobus naar de armste wijken van zijn stad om de priesters die er werken een hart onder de riem te steken. En hij durft de vinger op de zere plek te leggen. Bergoglio heeft de politieke leiders van Argentinië herhaaldelijk aangeklaagd wegens corruptie.

Tegelijk kan Bergoglio zeker niet als progressief worden beschouwd. Hij kon niet voorkomen dat Argentinië het eerste Latijns-Amerikaanse land werd waar het legaal werd om te trouwen met iemand van hetzelfde geslacht. Ook kon hij het beleid van president Cristina Kirchner niet tegengaan om voorbehoedsmiddelen en IVF aan te prijzen bij de bevolking. Bergoglio heeft gezegd dat adoptie door homoparen discriminerend is voor kinderen, daarop vergeleek Kirchner zijn toon met Middeleeuwse tijden en de Inquisitie.

In nrc.next staat een uitgebreide productie van Marc Leijendekker over de nieuwe paus. Abonnees kunnen de krant hier lezen.