:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2013/03/Auschwitz.jpg)
Na dertien jaar onderzoek heeft het Amerikaanse Holocaust Memorial Museum zoveel mogelijk getto’s, werkkampen en vernietigingskampen tijdens de Tweede Wereldoorlog in kaart gebracht. En alsof het allemaal nog niet verschrikkelijk genoeg was, verbaast het aantal zelfs Holocaustgeleerden.
De resultaten van het enorme onderzoek zijn gisteren gepubliceerd in de krant The New York Times. NRC-correspondent in de VS, Guus Valk, twitterde vandaag:
Volgenapjvalk Guus Valk Amerikaanse wetenschappers brengen de Holocaust gedetailleerder dan ooit in kaart http://t.co/3GHJVtMWm6
Maar liefst 42.500 getto’s en kampen brachten de onderzoekers (letterlijk) in kaart, verspreid over Europa tot aan 1945. Het is vooral dit enorme aantal dat evenveel opzien als afschuw wekt. Hartmut Beghoff, directeur van het Holocaust Memorial Museum, stelt in The New York Times:
“De getallen zijn veel hoger dan wij aanvankelijk dachten. We wisten hoe verschrikkelijk het leven in de kampen en getto’s was, maar deze aantallen zijn ongelooflijk.”
Kampen, getto’s en bordelen met seksslavinnen
De gedocumenteerde kampen omvatten uiteraard de bekende vernietingskampen als Auschwitz. Maar daarnaast zijn ook de duizenden werkkampen gedocumenteerd, waar gevangenen onder dwang oorlogsmateriaal moesten vervaardigen.
Ook telt het onderzoek de krijgsgevangenenkampen en de centra waren zwangere vrouwen naartoe werden gebracht om onder dwang een abortus te ondergaan of waar hun kinderen na geboorte werden vermoord. De vrouwen werden er niet zelden verkracht door Duitse soldaten.
Het beeld dat uit het onderzoek naar voren komt is daardoor veel breder dan de handvol kampen en getto’s die symbool zijn gaan staan voor de misdaden van het naziregime - kampen als Auschwitz en getto’s als dat van Warschau, dat beroemd werd vanwege de opstand daar in 1943. Als er iets blijkt uit het onderzoek dat nu is gepubliceerd, dan is het wel dat deze kampen slechts het topje van een reusachtige ijsberg waren.
De onderzoekers schatten dat in totaal tussen de 15 en 20 miljoen mensen gevangen hebben gezeten of zijn omgekomen in alle kampen die zij nu in kaart hebben gebracht.
Een korte documentaire over de Holocaust:
Vijf verschillende kampen en getto’s in vijf jaar tijd
Ook zijn er in het onderzoek verhalen opgenomen van ex-gevangenen, om een beeld te geven van de verscheidenheid aan getto’s en kampen waar zij tussen tot 1945 gedwongen verbleven.
Zo is er het verhaal van Henry Greenbaum, die niet alleen enkele maanden in Auschwitz verbleef, maar in vijf jaar in totaal maar liefst in vijf kampen en getto’s werd opgesloten: het getto van Starachowice in Polen (hij was toen twaalf) en het werkkamp net buiten die stad, Treblinka, Auschwitz en een kamp bij de chemische fabriek Buna Monowitz en werkkamp Flossenbürg nabij de grens met Tsjechië.
Het onderzoek telt in totaal meer dan 30.000 werkkampen, 1.150 Joodse getto’s, 980 concentratiekampen, duizend krijgsgevangenkampen, 500 bordelen met seksslavinnen en zo’n duizend andere kampen, bijvoorbeeld gebruikt om ouderen en invaliden te vermoorden en vrouwen te aborteren.