Wat is gezonder: 'n broodje kaas met of zonder boter?

Anno Berghuis uit Edam smeert al jaren geen boter op zijn broodje met kaas. Maar de twijfel slaat toe: wat is gezonder, met of zonder boter?

Tja, welke boter bedoel je eigenlijk, kaatst Patricia Schutte, woordvoerder van het Voedingscentrum terug. „Of het gezond is, hangt helemaal af van welke boter je neemt.”

Echte boter komt namelijk van de koe en wordt verkocht onder de naam roomboter. „Als het niet van de koe komt, mag het geen boter heten”, aldus Schutte. „Dan is het bijvoorbeeld margarine of halvarine.”

Big deal? Ja. In (room)boter zitten verzadigde vetten, in de andere ‘boters’ onverzadigde. En daar zit het knelpunt. Volgens het Voedingscentrum zijn verzadigde vetten slecht voor je. Schutte: „Die verhogen de kans op hart- en vaatziekten. In margarine en halvarine zitten onverzadigde vetten, die zijn beter. Daar is een ezelsbruggetje voor. Verzadigd begint met de ‘v’ van verkeerd; onverzadigd met de ‘o’ van oké.”

Maar niet iedereen is het daarmee eens. In de diëtistenwereld wordt er nog „hevig getwijfeld” over welke boter nu de beste is, zegt Marian Hoek, diëtiste bij Medisch Centrum Alkmaar. Onderzoeken die zouden aantonen dat verzadigde vetten slecht zijn, worden in twijfel getrokken door onafhankelijke onderzoekers, zegt ze. „Er zouden geen overtuigende bewijzen zijn gevonden.”

In ieder geval weet Hoek met zekerheid te zeggen dat een broodje mét boter gezonder is dan een broodje zonder. Het Voedingscentrum beaamt dit. Vetten heb je nodig, daarom staan ze ook in de bekende Schijf van Vijf. Vet is een belangrijke brandstof voor je lichaam en in alle boters zitten vitaminen A en D.

Tot begin jaren negentig was margarine nog een stuk ongezonder. Toen zaten er nog zogeheten transvetten in, laat Productschap Margarine, Vetten en Oliën weten. Die ontstaan bij het verharden van olie, om de boter smeerbaar te maken. Transvetten verhogen het risico op hart- en vaatziekten, zegt Schutte. Tegenwoordig bevatten margarines en halvarines niet meer dan één gram transvet per honderd gram boter. Gewoon smeren dus.

Ook een vraag voor deze rubriek? Mail naar vraag@nrc.nl