Erik Menkveld wint Academica-debuutprijs

Het grote zwijgen van Erik Menkveld heeft de Academica Literatuurprijs 2012 gewonnen, voor het beste prozadebuut. Menkveld, die al eerder poëzie publiceerde, ontving gisteren de prijs van 10.000 euro.

De jury noemde het boek ’niet “zeer goed”, het is nog beter dan dat’. De Academica Literatuurprijs is de grootste Nederlandse prijs voor een literair debuut. Een vakjury koos uit de 87 inzendingen een shortlist van drie, waarna een publieksjury de winnaar mocht aanwijzen. Die noemde Het grote zwijgen ‘breed opgezet en filmisch’.

Menkveld mag dan een debutantenprijs winnen, hij is geen groentje in de Nederlandse literatuur. Hij was jarenlang redacteur van het poëziefonds van De Bezige Bij en is nog steeds poëzierecensent voor de Volkskrant, maar hij dichtte ook zelf. Voor zijn debuutbundel De karpersimulator kreeg hij de Van de Hoogtprijs en de C. Buddingh’poëzieprijs (maar het prijzengeld van die laatste prijs werd hem uiteindelijk niet uitgereikt, omdat hij medewerker was van de organisator Poetry International).

Het winnende prozadebuut van Menkveld is een historische roman over de Amsterdamse muziekwereld van het begin van de twintigste eeuw. NRC-critica Janet Luis was in haar recensie enigszins zuinig. Ze noemde de roman ’geen straf’, maar: ’vurig wordt het nergens. Menkveld beschrijft het allemaal wat stijfjes; hij weet geen echte ontroering te wekken, geen oprecht medelijden, geen plaatsvervangende woede over de kennelijke misstanden in de toenmalige orkestwereld.’ 

Daarop klom Cees Nooteboom in de pen om een weerwoord te geven: hij werd wél ontroerd, ’en dat gebeurt me niet vaak bij boeken’. Nooteboom: ‘Ik zou het doodzonde vinden als door deze kritiek het werk van jaren met allerlei fascinerende historische details ongelezen zou blijven.’

Het grote zwijgen was ook al genomineerd voor de Selexyz Debuutprijs, die door Peter Buwalda werd gewonnen. Menkveld ontving de Academicaprijs gisteren uit handen van Buwalda, die de prijs vorig jaar won.