Oproep: wat moet elk kind doen voor zijn twaalfde?

Een slakkenrace houden, een koe melken of een vuurtje stoken. Welke buitendingen moet elk kind doen voor z’n twaalfde? NRC Lux maakt met hulp van lezers, in navolging van de Britse National Trust, een top 50.

Kinderen komen nauwelijks meer buiten, ze zitten liever achter de computer of met hun mobieltje op de bank, concludeerde de National Trust. En ouders laten het vaak zo, want op straat kan het onveilig zijn. Dat moet anders, maar hoe?

Oftewel: wat moet elk kind voor zijn twaalfde hebben gedaan? Bijvoorbeeld: van een heuvel rollen, een appel rechtstreeks van de boom eten, een slakkenrace houden of de zon zien opgaan. Voorbeelden en tips staan inmiddels uitgebreid online bij de National Trust.

‘Vroeger hadden we van die primitieve apps’

NRC Lux vond zo’n lijst ook nuttig, als geheugensteuntje dat deze dingen bij het leven horen. Al was het allen maar omdat je je kind herinneringen gunt: het beeld van een snoek die onder een bruggetje zwemt, een nestelende tureluur die je aanviel, een teek die opzwol door jouw bloed. Dat is toch anders dan de herinnering ‘Weet je nog? Vroegen hadden we van die primitieve apps.’

De Trust-lijst is voor een deel erg Brits met activiteiten als ‘kruip achter een waterval door’, en schreeuwt om een Nederlandse poldervariant. NRC Lux vroeg Jolande Sap, Koos van Zomeren en Maarten ’t Hart dit weekend alvast een aftrap te geven met een top vijf van ‘dingen die je buiten moet doen voor je twaalf bent’. Bekijk hun lijstjes hieronder.

De top 5 van Jolande Sap

GroenLinks-lijsttrekker Jolande Sap (49) woonde tot haar negende in een Limburgs dorpje aan de Maas. Daar struinde ze hele weekeinden door de bossen en zag er fazanten, reeën en véél eekhoorntjes:

“We kwamen terug met heel bijzondere takken, blaadjes, of een verlaten zwerfkatje. En er was de rivier met die toen nog prachtige, ongecultiveerde oevers. Door de wilgenbosjes liepen we met het rubberbootje naar het water, om te zwemmen of te varen – de hond ging mee de boot in.”

Top 5

1. In natuurwater zwemmen, desnoods van een stadsrivier
2. Met een bootje het water op
3. In een boom klimmen – en uit het zicht zitten, hoog en veilig op een tak
4. Hutten bouwen in het bos (al dan niet ondergronds)
5. Vuurtje stoken – de oerkracht ervaren en fantaseren bij de vlammen

De top 5 van Koos van Zomeren

Schrijver Koos van Zomeren (66) groeide op in Arnhem, maar zijn grootouders woonden in de Betuwe. En grootouders op het platteland – dat kan hij iedereen aanraden. Het is volgens hem de manier om het buitenleven binnen te krijgen:

“Ik herinner me het varken in het hok, de perenboom op de dijk vol zoemende bijen en de rivier die je bouwwerkjes weer wegspoelde. Als er geen grootouders op het platteland voorhanden zijn, is een tante met een hond aan de overkant van de straat ook een optie. Door de hond uit te laten kwam ik vanuit Arnhem op de Veluwezoom terecht.”

Top 5
1. Een paard over zijn neus aaien
2. Een varken over zijn rug aaien (voel het verschil met 1)
3. Een dikkopje in je hand hebben en zien dat er al hele kleine pootjes aan zitten
4. Steentjes keilen, en kijken hoe de kringen over het water bewegen
5. Een gat in rivierzand graven, en zien hoe het grondwater daarin opwelt

De top 5 van Maarten ’t Hart

De favoriete biotoop van schrijver Maarten ’t Hart (69) was: De Sloot.

“Zo’n watertje waar kroos op dreef, donker … je wist niet wat er zich in afspeelde. Tot schrik van mijn moeder ging ik er in. Ik had wel zo’n stok met een nylonkous eraan – maar met je handen ving je echt méér. Wantsen, waterschorpioenen … prachtig. Ik spijbelde daar ook voor, wat natuurlijk uitkwam door m’n modderige kleren. Sommige slootjes waren kraakhelder, andere heel troebel – maar daar leefde van alles in. Ik was helemaal gefascineerd. En ben dat nog steeds.”

Top 5
1. Een koe melken – die spenen in je handen voelen en dat straaltje zien
2. Kippen voeren – en zien hoe parmantig ze lopen
3. Een geit aan zijn sik trekken
4. Salamanders vangen en dan gebeten worden door de geelgerande watertor
5. Rond de sperzieboontjes wieden terwijl je de mooie plantjes wil laten staan

Wat moet er volgens u op de lijst? Alle bezigheden en ervaringen zijn welkom als reactie onder dit stuk.
Ook kunt u uw top 5 voor 5 augustus naar: buitendingen@nrc.nl. De top 50 wordt in Lux gepubliceerd.