‘Gepast geweld’

Allerwegen stegen snel vergoelijkende geluiden op nadat we op internet een filmpje hadden kunnen zien van een politieagente die in Rotterdam een dronken man in elkaar schopte. We bleken niet gezien te hebben wat we hadden gezien, althans, we hadden niet alles kunnen zien wat er mogelijk aan voorafgegaan was.

„Het is een misverstand dat de politie pas geweld mag gebruiken als de burger geweld gebruikt”, zei Jaap Timmer, docent politie- en veiligheidsstudies aan de Vrije Universiteit, in NRC Handelsblad. „[…] Als een agent zegt: ‘Je moet hier weg’, dan moeten we als burger gehoorzamen. Doen we dat niet, dan plegen we een strafbaar feit.”

Ook Ben Vollaard, misdaadeconoom aan de Universiteit van Tilburg, nam het in deze krant voor de politie op in een wel zeer merkwaardig betoog. Al die media-aandacht voor politiewerk op straat vond hij ‘behoorlijk eenzijdig’. „Stel dat de bewuste agente niet had ingegrepen”, schreef hij, „terwijl dit wel beter was geweest. Dán hadden we hiervan niets gehoord. […] Dat levert geen schokkende beelden op […] Een agente die haar werk niet doet, trekt geen aandacht.”

Dat lijkt me niet zo vreemd. Er zijn zoveel beroepen met een dergelijk afbreukrisico. Wat dacht Vollaard van de chirurg die jarenlang het juiste been afzet, maar zich op een kwade dag vergist? Moet het ziekenhuis dan tegen de patiënt zeggen: „Pech gehad, hier is een bloemetje, maar we houden het verder stil, want het zou wel behoorlijk eenzijdig zijn als we die arme, altijd zo degelijke arts nu opeens aanpakken”?

Ingrijpen heeft voor de agent ook nog andere nadelen, constateert Vollaard. „Het gaat gepaard met gevaar voor eigen leven. Hierin verschilt het beroep van agente sterk van dat van andere ambtenaren.” Ja, heel vervelend voor de agente, maar zij wist het toch toen zij dit beroep koos, net als die beroepssoldaat die weet dat hij de oorlog kan worden ingestuurd?

Inmiddels is het Openbaar Ministerie tot de conclusie gekomen dat er door de politie geen strafbare feiten zijn gepleegd. De man was dronken en agressief geweest en had de agenten beledigd. Toen hij met een handboei begon te zwaaien, had de agente hem „met enkele gerichte trappen” tegen de grond gewerkt. ‘Gepast geweld’ dus, de agente gaat vrijuit. De aangifte van de man wegens mishandeling is geseponeerd.

Zaak gesloten, over tot de orde van de dag: wie wordt de opvolger van Bert van Marwijk? Ook een belangrijk probleem.

Intussen laat dat filmpje op YouTube mij niet los. Ik zie een bedwelmde man, te dronken om nog enige weerstand te kunnen bieden, tegen een gevel geleund, terwijl een agente hem in zijn kruis schopt en er nog enkele trappen op laat volgen als hij in elkaar zakt. Ik wil wel geloven dat de man kort hiervoor onhandelbaar was, maar die fase zijn we duidelijk voorbij als dit filmpje begint. Deze man is tot niets meer in staat.

De agente is in gezelschap van een mannelijke collega, die op dat moment passief toeziet. Als de dronkaard zo gevaarlijk is, waarom laat hij de klus dan aan haar over? Vond hij de situatie misschien niet meer zo ernstig? Of zijn de vrouwelijke agenten in Rotterdam in het algemeen beter in het straatgevecht onderlegd dan hun mannelijke collega’s?

Mijn indruk is dat de agente impulsief op haar doel afging. Die gore zuiplap, het was genoeg geweest. Als ze hem per ongeluk dood had getrapt, had ik het OM nog weleens willen horen.