Door Thijs Niemantsverdriet, Antoinette Reerink, Herman Staal, Marike Stellinga, Oscar Vermeer en Erik van de Walle
Belastingen
1. Btw naar 21 procent
2. Woon-werkverkeer belast
3. Meer accijns tabak, alcohol
De vijf partijen halen de grootste bedragen binnen door belastingen te verhogen. Zo gaat de btw met ingang van 1 oktober van 19 naar 21 procent. Een deel van de opbrengst van ruim 4 miljard wordt via een verlaging van de inkomstenbelasting (1,5 miljard euro) vanaf komend jaar teruggegeven. In het Catshuisakkoord zou die teruggave pas in 2014 beginnen. Vooral voor mensen die minder dan modaal verdienen zorgt de lagere inkomstenbelasting – tarieven van de eerste twee schijven worden dalen – voor een reparatie van de koopkracht.
Veel mensen zullen ook geraakt worden doordat woon-werkvergoedingen vanaf volgend jaar belast gaan worden. Nu krijgt een werknemer nog 19 cent per kilometer onbelast vergoed. Het vergoeden van zakelijke reizen blijft wel onbelast.
Minder slachtoffers telt de zogeheten werkgevers- of crisisheffing. Werkgevers moeten tijdelijk 16 procent extra belastingen betalen voor lonen van meer dan 150.000 euro. Doorwerkbonussen die hoger zijn dan 531.000 euro worden tegen een speciaal tarief van 75 procent belast.
Accijns op sigaretten gaat met 35 cent omhoog, shag wordt 60 cent duurder. Ook drank wordt duurder: accijns op bier stijgt met 10 procent, wijn met 15 procent en sterke drank wordt 6 procent meer belast.
Zorg
1. Eigen risico naar 350 euro
2. Rollator uit basispakket
3. Eigen bijdrage van 7,50euro/dag voor ziekenhuis
Op de zorg zal 1,6 miljard euro worden bezuinigd. Dat gebeurt niet met grote hervormingen, maar met korte termijn maatregelen die snel besparingen opleveren. De belangrijkste is de verhoging van het wettelijk verplichte eigen risico van 220 euro nu tot 350 euro in 2013. Het eigen risico is het bedrag dat mensen van 18 jaar en ouder eerst zelf moeten betalen voordat de verzekering de kosten dekt. De gevolgen voor de lage inkomens worden verzacht met een compensatie via de zorgtoeslag. De verhoging van het eigen risico levert circa 800 miljoen euro aan besparingen op.
De rollator verdwijnt uit het basispakket. Mensen zullen die (prijs vanaf 80 euro) zelf moeten betalen vanaf 2013. Voor gehoortoestellen moet een eigen bijdrage van 25 procent worden betaald. Aan de vergoeding van ivf verandert niets.
Patiënten die in het ziekenhuis terecht komen, betalen een eigen bijdrage van 7,50 euro per ligdag.
Hulpbehoevenden blijven zo lang mogelijk thuis wonen. Ouderen, gehandicapten en psychiatrische patiënten met een eigen vermogen moeten een hogere eigen bijdrage gaan betalen voor AWBZ-verzekerde zorg en Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Dit treft onder meer mensen in verpleeghuizen of patiënten met thuiszorg.
Sociaal beleid
1. AOW leeftijd eerder hoger
2. Beperking ontslagpremie
3. Subsidie kinderopvang verdwijnt boven 125.000
De vijf partijen snijden in de sociale zekerheid voor mensen die werken. Er moet langer doorgewerkt worden, hogere inkomens krijgen minder kinderopvangtoeslag en de ontslagvergoeding wordt lager. Tegelijk schrappen ze bezuinigingen die mensen zouden treffen die niet of gesubsidieerd werken. De net ingevoerde huishoudinkomenstoets verdwijnt (één uitkering per huishouden). Ook zijn bezuiniging op sociale werkplaatsen van de baan.
Vanaf volgend jaar gaat de AOW-leeftijd elk jaar omhoog. In 2013, 2014 en 2013 met een maand, daarna met twee maanden. Vanaf 2019 met drie maanden, zodat mensen in 2019 vanaf 66 jaar een staatspensioen krijgen en in 2023 met 67. Daarna stijgt de pensioenleeftijd met de levensverwachting. Verzachtende maatregelen nemen de vijf partijen niet. De doorwerkbonus verdwijnt.
Ontslagvergoedingen worden vanaf 2014 maximaal een kwart maandsalaris per gewerkt jaar. Meer dan een half jaarsalaris mag de vergoeding niet bedragen. Werkgevers gaan het eerste half jaar WW-uitkering betalen.
Huishoudens met een verzamelinkomen boven 125.000 euro krijgen helemaal geen kinderopvangsubsidie meer. Het verzamelinkomen is het inkomen uit arbeid en vermogen, verminderd met aftrekposten.
Woningmarkt
1. Huren extra omhoog
2. Hulp voor starters
3. Beperking van de hypotheekrenteaftrek
De Nederlandse woningmarkt is er beroerd aan toe: de huizenprijzen daalden in 2012 voor het derde opeenvolgende jaar. De gedoogcoalitie van VVD, CDA en PVV had vooral oog voor de huurmarkt, maar ‘Kunduz’ pakt nu ook de kopers aan. De vijf partijen doorbreken het taboe op de hypotheekrenteaftrek.
Per 1 januari is de betaalde rente alleen aftrekbaar voor hypotheken die gedurende de looptijd volledig en annuïtair (met jaarlijks tenminste drie procent) worden afgelost. Voor bestaande gevallen verandert niets.
Nieuwe hypotheken mogen op termijn niet meer bedragen dan de waarde van het huis. Er komt een overgangsregeling voor starters, zodat zij tijdelijk nog een hogere hypotheek kunnen krijgen.
Kopers die ‘waardevermeerderende’ investeringen doen in hun huis of energiebesparende maatregelen nemen, kunnen meer rente aftrekken.
Huurders met een inkomen tussen de 33.000 en 43.000 euro krijgen een huurstijging van 1 procent bovenop inflatie. Voor inkomens vanaf 43.000 was al een extra verhoging van 5 procent afgesproken.
De verlaging van de overdrachtsbelasting van 6 naar 2 procent, een maatregel van het huidige kabinet, wordt permanent.
Overig
1. Nullijn ambtenaren
2. Afschaffen dierenpolitie
3. Minder bezuinigen op ontwikkelingshulp
Overige maatregelen van het Lenteakkoord zijn:
Ambtenaren krijgen de komende twee jaar te maken met een nullijn. Uitzondering wordt gemaakt voor personeel in de zorg.
De btw op de podiumkunsten gaat vanaf 1 juli weer omlaag. Het kabinet verhoogde een jaar geleden dit tarief van 6 naar 19 procent.
Eerder voorgenomen bezuinigingen op het passend onderwijs, de geestelijke gezondheidszorg en het persoonsgebonden budget worden geheel of gedeeltelijk afgeschaft.
De voorgenomen bezuiniging van 750 miljoen op ontwikkelingssamenwerking gaat niet door.
De AOW-leeftijd gaat eerder omhoog dan was voorzien. De komende drie jaar met een maand, daarna drie jaar lang met twee maanden en in 2019 met drie maanden. In 2023 komt de leeftijd op 67.
Ontslagprocedures worden wettelijk vastgelegd. De rechter komt er alleen maar aan te pas als een werknemer niet akkoord gaat met zijn ontslag. De werkgever betaalt het eerste half jaar aan ww-uitkering.
Voetbalclubs gaan meebetalen aan de inzet van politie. Daarbij gaat het om 30 miljoen euro.