'65 procent van de Marokkaanse jeugd ooit aangehouden'

De aanleiding

Geert Wilders was op 1 mei te gast in een uitzending van de Amerikaanse televisiezender Fox News om zijn boek Marked for Death te promoten. Dat gaat over de oorlog die de islam volgens de PVV-leider voert tegen hem en het Westen. Tijdens de uitzending betrok Wilders ook criminaliteitscijfers onder Nederlands-Marokkaanse jongeren bij zijn betoog: „Look for instance at the Moroccan youth in Holland: 65 percent of them have been detained by the police at least once.”

Oftewel: „Kijk bijvoorbeeld eens naar de Marokkaanse jeugd in Nederland: 65 procent van hen is ten minste één keer door de politie aangehouden.” Meerdere lezers vroegen next.checkt om deze bewering te controleren.

Waar is het opgebaseerd?

De bron van de uitspraak, meldt de persvoorlichter van de PVV, is het Jaarrapport Integratie 2011 van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Op pagina 19 staat: „Van alle jongens van Marokkaanse herkomst is 65 procent tussen zijn 12de en 23ste levensjaar wel eens aangehouden; van alle Antilliaans-Nederlandse jongens 55 procent. Onder de jongens uit andere niet-westerse groepen lopen de aandelen tegen de 50 procent. Van de autochtone jongens is ook 25 procent ooit verdacht van criminaliteit.”

Het rapport verwijst in deze passage naar een eerder onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Voor Criminaliteit en Rechtshandhaving in 2010 (de negende editie) is onderzocht welk percentage jongeren bij het bereiken van de 23-jarige leeftijd verdacht is geweest van een misdrijf. De gegevens zijn afkomstig uit het Herkenningsdienstsysteem (HKS) van de politie. Daarin staan alle gehoorde verdachten van misdrijven tegen wie proces-verbaal van aanhouding is opgemaakt. Volgens het CBS geeft het HKS een redelijk beeld van de criminaliteit in Nederland, omdat naar schatting ruim 90 procent van de verdachten in het systeem wegens hun vermeende schuld een transactie (boete) krijgt aangeboden door het OM of in een later stadium daadwerkelijk schuldig wordt bevonden door de rechter.

En, klopt het?

Het CBS onderzocht in 2010 welk percentage jongeren voor hun 23ste verdachte is geweest van een misdrijf. Daarvoor is een zogenoemde cohortmeting gedaan: een groep jongeren is tien jaar lang gevolgd in de statistieken. Vandaar dat alle percentages zo hoog uitvallen. In tien jaar tijd is de kans dat je tegen de lamp loopt tenslotte groter dan wanneer je naar criminaliteitscijfers per jaar kijkt.

De groep waar het in deze meting om gaat, was 12 jaar oud in 1999. Tot 2009 werd 65 procent van de Marokkaanse jongens in deze groep ten minste een keer verdacht van een misdrijf.

Die 65 procent betreft dus alleen jongens – niet ‘Marokkaanse jeugd’. Dat percentage – voor jongens én meisjes – is 46 procent. Overigens zijn de percentages onder Nederlandse Marokkanen niet in iedere leeftijdscategorie zo hoog: waar de kans om van een misdrijf te worden verdacht bij andere groepen gelijkmatiger verdeeld is over de leeftijdsgroepen, concentreert die zich bij Marokkaanse jongens sterk in de leeftijdsgroep van 18 tot 24 jaar, schrijft het SCP. Met andere woorden: naarmate de leeftijd oploopt, worden de verschillen met autochtonen kleiner.

Dat doet overigens niets af aan het feit dat Wilders het over jongeren heeft en de specifieke groep Nederlands-Marokkaanse jongens inderdaad veel vaker verdacht werd van een misdrijf dan autochtone jongens. Het SCP corrigeerde de cijfers van het CBS vervolgens ook voor factoren als sociale achterstand en de invloed van het wonen in grote steden – iets wat van belang is, omdat er verhoudingsgewijs meer Marokkanen in achterstandswijken en steden wonen en de kans om in de criminaliteit te belanden daardoor groter is. Na die correctie worden de verschillen kleiner, maar ook dan blijft overeind dat Marokkaanse jongens veel vaker worden verdacht van een misdrijf dan autochtone jongens.

Conclusie

PVV-leider Geert Wilders stelde in een interview op de Amerikaanse nieuwszender Fox News dat 65 procent van de Marokkaanse jongeren wel eens door de politie is aangehouden. De cijfers waar hij zich op baseert, gaan echter over (Nederlands)Marokkaanse jongens. De criminaliteitscijfers onder Marokkaanse jongeren (jongens én meisjes) liggen 19 procentpunt lager dan alleen die onder Marokkaanse jongens.

Omdat Geert Wilders ‘jongeren’ in plaats van ‘jongens’ zei, is de bewering strikt genomen onjuist, maar omdat de cijfers voor de helft van die groep – de jongens – wel kloppen, beoordelen wij de uitspraak dat ‘65 procent van de Marokkaanse jeugd in Nederland ten minste één keer door de politie is aangehouden’ als half waar.