BRIEVEN Biologische akkers

Vergelijken

In zijn artikel ‘Bio-akkers zijn schraler’ (Wetenschapsbijlage 5 mei 2012) concludeert Karel Knip dat een werkelijk zuivere vergelijking tussen de biologische en conventionele landbouw nog op zich laat wachten. Ik vrees dat een zuivere vergelijking helemaal niet mogelijk is, simpelweg omdat de conventionele landbouw decennialang door onderzoek, voorlichting en onderwijs is ondersteund, en de biologische landbouw niet. Als de biologische landbouw decennialang evenveel geld en mankracht aan ondersteuning zou krijgen als de conventionele landbouw, dan is het nog maar de vraag of haar opbrengsten (in tonnen of calorieën) lager zouden zijn. In deze context blijft het jammer dat de Universiteit Wageningen, na als een van de eersten ter wereld een vakgroep ecologische landbouw te hebben opgericht, deze al weer zo snel ophief.

Dr.ir.Toon van Eijk

Wageningen.

Overgewicht

Bij het artikel over het verschil in productie tussen biologische en gangbare landbouw, passen een paar kanttekeningen. Knip haalt het interessante metaonderzoek van Verena Seufert in Nature aan en meldt een gemiddeld 25 procent lagere opbrengst. Maar veel van de bekeken studies waren gebaseerd op niet optimaal beheerde, te kortgeleden omgeschakelde biologische akkers. Daarom moet ook vermeld worden dat Seufert berekende dat bij een goede biologische landbouwpraktijk de hectareopbrengst gemiddeld 13 procent lager is.

Knip suggereert verder dat biologische landbouw de wereldbevolking niet kan voeden, gezien de opbrengsten. Deze invalshoek is echter te beperkt. Wereldwijd gaat 30 procent van het geproduceerde voedsel verloren; de westerse consument gooit veel voedsel weg. Steeds meer mensen eten te veel: calorieën, maar ook dierlijke producten, die een groter beslag op landbouwgrond leggen. Volgens de WHO sterven er wereldwijd meer mensen door overgewicht dan door ondergewicht en waren er in 2008 al zo’n 1,5 miljard mensen met overgewicht – ook steeds meer in ontwikkelingslanden. Problemen rondom grootschalig gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen zijn uitgebreid gerapporteerd.

De vraag is dus: hoe zorgen we voor de juiste hoeveelheid gezond voedsel, dat efficiënt, milieuvriendelijk en sociaal wordt geproduceerd? De biologische sector werkt daar aan. Steeds meer beleidsmakers en consumenten zien daarvan de voordelen. Natuurlijk mag dit kritisch onderzocht worden, graag zelfs! Maar zoals onderzoekster Seufert schreef: “In plaats van het ideologisch beladen debat van ‘biologisch versus gangbaar’, zouden we systematisch de voor- en nadelen moeten evalueren van verschillende managementopties.”

Ir. Kees van Zelderen

Voorzitter Biohuis, organisatie van Nederlandse bioboeren.

Nuances

In het artikel over de opbrengsten van de biologische landbouw staat terloops: “De meeste biologische bedrijven waren nog geen drie jaar oud.” Daarmee wordt het vergelijken met conventionele landbouw een beetje zinloos. Immers over de jaren herstelt zich een natuurlijke microbiologische dynamiek in de grond, komen stikstof en andere meststoffen beschikbaar en stijgt de productiviteit. Een studie van Rodale beschrijft in Natural News (20 oktober 2011) een vergelijkend onderzoek in het veld over 30 jaren vanaf 1981, met een focus op maïs- en sojaproducten die 26 procent respectievelijk 11 procent minder opbrengst hebben in de meta-analyse in Nature.

Rodale meldt: In the short term, organic yields appeared to be smaller than chemical-based yields. But over time, organic yields (..) caught up to, and even exceeded, chemical-based yields. Organic production also proved to be more profitable to farmers than chemical-based production because it requires significantly less energy input, representing a nearly 50 percent reduction over chemical-based farming.

Seufert schrijft zelf ergens dat een volgstudie met research in het veld nodig is. Haar meta-analyse die 62 andere studies onderling vergelijkt is interessant. Hij dient wel met nuances die de auteur zelf aangeeft behandeld te worden. Een biologische cultuur wordt na 5 of 10 jaar steeds beter, terwijl de conventionele cultuur de grond langzaam uitput en steeds meer kunstmest en bestrijdingsmiddelen nodig heeft.

Marc Delhaise

Bosch en Duin

Overige brieven op pagina 11