Het Nederlands Auschwitz Comité boycot de dodenherdenking op de Dam als daar een omstreden gedicht van een 15-jarige scholier wordt voorgedragen. Dat heeft het Comité aan NRC Handelsblad laten weten.
De jongen, Auke de Leeuw, mag tijdens de dodenherdenking op de Dam het gedicht ‘Foute keuze’ voordragen over zijn oudoom die zich aansloot bij de SS. De Noord-Brabantse Auke de Leeuw schreef het gedicht naar aanleiding van de gedichtenwedstrijd die het Nationaal Comité 4 en 5 mei ieder jaar uitschrijft onder scholieren. Het vraagt scholieren daarbij te reflecteren op de erfenis van de oorlog. Een onafhankelijke jury bepaalde dat Auke het gedicht mag voordragen.
Jacques Grishaver, voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité zegt tegenover NRC-redacteur Danielle Pinedo:
“We hebben veel emotionele en verontruste reacties gehad. Mensen begrijpen niet waarom dat gedicht juist op 4 mei moet worden voorgelezen. Ze zijn niet boos op die jongen, maar op het Comité 4 en 5 mei. Van hén was het een foute keuze.”
Update 13.24 uur: Het Nationaal Comité 4 en 5 mei trekt het omstreden gedicht terug.
Gisteren uitte het Centrum Informatie en Documentatie Israël al kritiek op de voorgenomen voordracht van het gedicht op de Dam. “Je schoffeert hiermee de eerste generatie slachtoffers. Moet dit nou echt, zo’n gedicht op zo’n dag?”, zei adjunct-directeur Esther Voet in NRC Handelsblad.
Gedicht geweigerd door herinneringscentrum Kamp Westerbork
Oorspronkelijk zou het gedicht op 4 mei worden voorgedragen in het herinneringscentrum Kamp Westerbork. Het is echter geweigerd door directeur Dirk Mulder. Die laat aan NRC weten:
“We vonden de inhoud van het gedicht niet passend op deze plek op deze dag. Het is een mooi gedicht, maar op deze dag moet de aandacht uitgaan naar vervolgingsslachtoffers.”
In een reactie zegt Nine Nooter, directeur van het Comité 4 en 5 mei “vooralsnog geen reden te zien” het gedicht terug te trekken.
“Tijdens de Nationale Herdenking worden van oudsher alle Nederlanders herdacht die slachtoffer zijn geworden van Duitse en Japanse oorlogsterreur. We herdenken geen daders. Er is geen enkele intentie om de herdenking in die zin te verbreden. Er zal dan ook niets veranderen aan dit uitgangspunt van de herdenking. Het gedicht noch het comité roepen hiertoe op.”
‘Als het aan mij ligt ga ik naar de Dam. Punt.’
Redacteur Danielle Pinedo interviewde voor NRC handelsblad de 15-jarige schrijver van het gedicht. Die zegt:
“Ik wilde laten zien dat oorlog alleen verliezers kent: aan de goede én de verkeerde kant. Hoe kunnen wij leren van onze fouten als wij die fouten niet mogen benoemen? Ik ben zelf geboren in vrijheid. Voor mij is het al moeilijk genoeg om altijd de juiste keuzes te maken. Hoe moet het dan zijn geweest voor mensen in de oorlog? Dat heb ik proberen te vertellen met mijn gedicht.”
Hij zegt hoe dan ook naar de Dam te komen.
“Ik hoop dat ik niet veroordeeld word. Ik ben gevraagd mijn gedicht voor te lezen. Ik vind het spannend en een eer. Als het aan mij ligt ga ik naar de Dam. Punt. ”
Gedicht snijdt pijnlijk onderwerp aan
Het gedicht gaat over hoe de oudoom van Auke, Dirk Siebe, tot de keuze kwam te dienen aan het Oostfront bij de Waffen-SS. Hij meldde zich als een van de ruim twintigduizend Nederlanders als vrijwilliger aan bij de militaire tak van de SS, die zich schuldig heeft gemaakt aan oorlogsmisdaden zoals het executeren van Joden in Oost-Europa. Het gedicht snijdt daarom een pijnlijk onderwerp aan.
Lees hieronder het gedicht:
Foute Keuze
Mijn naam is Auke Siebe Dirk
Ik ben vernoemd naar mijn oudoom Dirk Siebe
Een jongen die een verkeerde keuze heeft gemaakt
Koos voor een verkeerd leger
Met verkeerde idealen
Vluchtte voor de armoede
Hoopte op een beter leven
Geen weg meer terug
Als een keuze is gemaakt
Alleen een weg vooruit
Die hij niet ontlopen kan
Vechtend tegen Russen
Angst om zelf dood te gaan
Denkend aan thuis
Waar Dirk z’n toekomst nog beginnen moet
Zijn moeder is verscheurd door de oorlog
Mama van elf kinderen, waarvan vier in het verzet zitten
En een vechtend aan het oostfront
Alle elf had ze even lief
Dirk Siebe kwam nooit meer thuis
Mijn naam is Auke Siebe Dirk
Ik ben vernoemd naar Dirk Siebe
Omdat ook Dirk Siebe niet vergeten mag worden.
Auke (15)