Slecht huwelijk? Dan moet je zelf betalen

Redacteur Zorg

Rotterdam. Steeds meer Nederlanders met psychische problemen weten de weg naar de geestelijke gezondheidszorg (ggz) te vinden. Maar steeds meer mensen moeten daar ook zelf voor betalen.

Niet iedereen die naar de psycholoog, psychiater of psychotherapeut gaat, is ziek. En niet iedereen die een beroep doet op de ggz mag daarom verwachten dat de gemeenschap de kosten daarvan vergoedt. Dat vond tenminste Edith Schippers, sinds gisteren demissionair minster van Volksgezondheid. Mensen kunnen hun problemen best vaker zelf „uitvogelen”, zei ze. „Het zijn niet alleen zieke mensen. Dus moet je je afvragen of je hun zorg wel via het ziektekostenstelsel moet vergoeden.”

Onlangs kreeg ze hierin bijval van het College voor Zorgverzekeringen. Dit gezaghebbende adviescollege stelde dat mensen met psychische klachten door problemen op hun werk, een slecht huwelijk of de dood van een naaste, hun therapie zelf moeten betalen. Doorgaans neemt een kabinet de voorstellen over.

Het aantal patiënten in de geestelijke gezondheidszorg is de laatste jaren sterk toegenomen. Sinds de eeuwwisseling verdubbelden de uitgaven aan zorg, maar die aan de ggz werden bijna drie keer hoger. Inmiddels hebben 1,1 miljoen Nederlanders professionele psychische hulp. De uitgaven aan de ggz bedroegen in 2010 zo’n 5,9 miljard euro.

Waarom gaan Nederlanders eigenlijk vaker naar een psycholoog of psychiater? Een deel van het antwoord ligt in maatschappelijke ontwikkelingen: de eisen op het werk nemen toe, sociale verbanden verwateren, problemen worden sneller gemedicaliseerd. Bovendien kunnen artsen betere diagnoses stellen en beschikken ze over betere behandelingen.

Vorig jaar kondigde het kabinet al ingrijpende bezuinigingen aan op de psychiatrische zorg. Sinds 1 januari van dit jaar moeten patiënten een eigen bijdrage betalen van 200 euro per jaar, en opname in een instelling kost 145 euro per maand extra.

In 2010 zette een ambtelijke werkgroep op een rij hoe het kabinet op de ggz kan besparen. Daar kwam die hogere eigen bijdrage voor patiënten vandaan. Het eenvoudigst echter is de behandeling van relatief milde klachten niet langer te vergoeden.

Een probleem is alleen wel dat dat op de lange termijn tot extra kosten kan leiden. Psychische klachten zijn de voornaamste reden voor ziekteverzuim en arbeidsuitval.

De cliëntenorganisatie Het Landelijk Platform GGz stelt dat een op de vijf mensen met psychische problemen nu al niet meer naar de psychiater of psychotherapeut gaat wegens de eigen bijdrage. Het merendeel van hen leeft op het bestaansminimum. Staatssecretaris Fred Teeven (Justitie, VVD) waarschuwde dat mensen die weg blijven bij de psychiater sneller in aanraking komen met justitie. „Bezuinigen op gezondheidszorg en meer geld uitgeven bij justitie, dat is niet de goede weg”, zei hij. De vraag is hoe een nieuw kabinet dit ziet. Voor patiënten kan het gunstig uitpakken dat de partij van Wilders het kabinet niet langer gedoogt. De PVV verzette zich tegen bezuinigingen in de zorg, maar dat betrof vooral de ouderenzorg. De psychiatrie kon best met minder toe, meende de PVV.